Alevî İnanç ve Kültüründe Su Sembolizmi

Abstract

Sembol bir düşünce ya da nesnenin yerini tutan somut ve bilinir işarettir. Fakat sembol salt bir işaret olmayıp yerine geçtiği şeyin insan zihnindeki yansımasıdır. Birey semboller aracılığıyla imgesel boyuttaki olay, nesne ve fikirleri somut düzleme taşır ve böylece onları anlaşılır hale getirir. Geniş bir etki alanına sahip olan semboller, din ve inançların da kullanım alanına girmektedirler. Geçmişten günümüze birçok insan kutsalın bilgisine ulaşabilmek için sembolleri çeşitli şekillerde, birer vasıta olarak kullanmışlardır. Su çok eski dönemlerden itibaren insan hayatındaki önemini hep korumuş bir unsurdur. Canlıların yaşamlarını sürdürebilmesi için suya muhtaç olması insan zihninde onu üst bir noktaya taşımıştır. Birçok inanç ve kültürde yaşamın kaynağı, saflığın, temizliğin sembolü olarak bilinen su, Türk kültüründe bu bilinen anlamlarının yanında yaratmanın ilhamı olarak yerini almıştır. Türk kültüründe bu anlamlara sahip olan su, İslamiyet’in kabulüyle birlikte her derde deva olan, ölümsüzlük iksiri âb-ı hayata dönüşmüştür. Bu çalışmada kaynağı büyük oranda Orta Asya Türk Kültürü olan Alevî inanç ve kültüründe su sembolizmi ele alınmış ve böylece iki kültür arasındaki benzerlikler ortaya konulmaya çalışılmıştır.