{"title":"ALTERNATİV ENERJİ MƏNBƏLƏRİNİN İQTİSADİYYATIN İNKİŞAFINDA ROLU","authors":"Sədaqət İbrahimova Sədaqət İbrahimova, Xaliq Qurbanov Xaliq Qurbanov","doi":"10.36962/eneco0602202111","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Dünya ölkələrinin uzun illər ərzində istifadə etdikləri ənənəvi enerji mənbəyi sayılan karbohidrogen ehtiyatlarının getdikcə tükənməsi dünyada alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəni zəruri edir. Günəşdən, küləkdən, bioloji tullantılardan, dənizin dalğalarından alınan və heç bir tullantısı olmayan enerji resurslarından istifadənin üstünlüyü, ekoloji cəhətdən problemin olmaması və təbiəti heç bir zərərli tullantı ilə çirkləndirməməsidir. \nAlternativ energetika təkcə ətraf mühitin mühafizəsi üçün vacib deyil. O, ölkələrin, ərazilərin, təsərrüfat sistemlərinin neftdən və onun qiymətindən asılılığını da yumşaldır. Hesablamalara görə, gələcəkdə dünyada alternativ və bərpa olunan enerji mənbələri ETT və yüksək qabaqcıl texnologiyalar sayəsində ənənəvi enerji mənbələrinə nisbətdə ən sürətli inkişaf edən enerji mənbəyi olacaqdır. \nQeyri-ənənəvi enerji mənbələrindən istifadə, iki vacib şərtə əsaslanır: yanacaq mənbəyinin bərpaolunanlığı və verilmiş ərazidə mövcudluğu. Azərbaycan günəşli və küləkli günlərin miqdarına görə tükənməz enerji potensialı baxımından əlverişli imkanlara - bərpa olunan təbii sərvətlərə malikdir. Günəş enerjisindən istifadə sahəsində 3000 Kvt-a qədər gücə malik elektrik stansiyaları qurmaqla ildə 13 min ton şərti yanacağa qənaət etmək, atmosferdə karbon qazını 23 min ton azaltmaq mümkündür. Ölkəmizdə külək enerjisinin illik potensial gücü 800 Mvt, yəni, 4 mlrd kvt/saat imkanındadır. Bu da ildə 1 milyon ton şərti yanacağa, 3.7 mln. ton karbon qazına qənaət deməkdir. Bundan əlavə respublika bioqaz, termal sular və dəniz dalğası kimi digər qeyri-ənənəvi enerji ehtiyatlarına da malikdir.\nAlternativ enerji mənbələrinin istifadəsi bu potensialın yüksək olduğu və ənənəvi yanacaq resurslarının çatışmadığı rayonlarda daha perspektivlidir. Azərbaycanda bu tip yerlər ucqar dağ kəndləri və dağlıq ərazilər, xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri ola bilər. Azərbaycanın demək olar ki, bütün əraziləri zəngin alternativ enerji resurslarına malikdir. \nAçar sözlər: bərpa olunan enerji, alternativ enerji, hidroenergetika, enerji potensialı, Günəş enerjisi, elektrik stansiyaları, yanacağa qənaət, termal sular, dəniz dalğası, bioqaz.","PeriodicalId":178754,"journal":{"name":"ENECO-Proceeding of Energy Economic Research Center","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2021-07-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"ENECO-Proceeding of Energy Economic Research Center","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.36962/eneco0602202111","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Dünya ölkələrinin uzun illər ərzində istifadə etdikləri ənənəvi enerji mənbəyi sayılan karbohidrogen ehtiyatlarının getdikcə tükənməsi dünyada alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadəni zəruri edir. Günəşdən, küləkdən, bioloji tullantılardan, dənizin dalğalarından alınan və heç bir tullantısı olmayan enerji resurslarından istifadənin üstünlüyü, ekoloji cəhətdən problemin olmaması və təbiəti heç bir zərərli tullantı ilə çirkləndirməməsidir.
Alternativ energetika təkcə ətraf mühitin mühafizəsi üçün vacib deyil. O, ölkələrin, ərazilərin, təsərrüfat sistemlərinin neftdən və onun qiymətindən asılılığını da yumşaldır. Hesablamalara görə, gələcəkdə dünyada alternativ və bərpa olunan enerji mənbələri ETT və yüksək qabaqcıl texnologiyalar sayəsində ənənəvi enerji mənbələrinə nisbətdə ən sürətli inkişaf edən enerji mənbəyi olacaqdır.
Qeyri-ənənəvi enerji mənbələrindən istifadə, iki vacib şərtə əsaslanır: yanacaq mənbəyinin bərpaolunanlığı və verilmiş ərazidə mövcudluğu. Azərbaycan günəşli və küləkli günlərin miqdarına görə tükənməz enerji potensialı baxımından əlverişli imkanlara - bərpa olunan təbii sərvətlərə malikdir. Günəş enerjisindən istifadə sahəsində 3000 Kvt-a qədər gücə malik elektrik stansiyaları qurmaqla ildə 13 min ton şərti yanacağa qənaət etmək, atmosferdə karbon qazını 23 min ton azaltmaq mümkündür. Ölkəmizdə külək enerjisinin illik potensial gücü 800 Mvt, yəni, 4 mlrd kvt/saat imkanındadır. Bu da ildə 1 milyon ton şərti yanacağa, 3.7 mln. ton karbon qazına qənaət deməkdir. Bundan əlavə respublika bioqaz, termal sular və dəniz dalğası kimi digər qeyri-ənənəvi enerji ehtiyatlarına da malikdir.
Alternativ enerji mənbələrinin istifadəsi bu potensialın yüksək olduğu və ənənəvi yanacaq resurslarının çatışmadığı rayonlarda daha perspektivlidir. Azərbaycanda bu tip yerlər ucqar dağ kəndləri və dağlıq ərazilər, xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri ola bilər. Azərbaycanın demək olar ki, bütün əraziləri zəngin alternativ enerji resurslarına malikdir.
Açar sözlər: bərpa olunan enerji, alternativ enerji, hidroenergetika, enerji potensialı, Günəş enerjisi, elektrik stansiyaları, yanacağa qənaət, termal sular, dəniz dalğası, bioqaz.
长期以来,世界各国一直受益于被认为是主要能源的碳氢化合物的使用,而世界能源供应日益枯竭,因此世界有必要从替代能源和可再生能源中获益。利用太阳光、灰烬、生物植物、海浪和能源储备等能源的优势在于没有生态问题,不会对自然造成任何有害污染。替代能源不仅是保护环境所必需的。它还可以降低城市、地区、农业系统对能源消耗的敏感性。根据计算,在gələcədə world alternativ və bərpa olunan energy mənbələ ETT və high qabaqccil texnologiyas thanksəsində ənbənəvi energy mənbələrinə nisbətdə ən sürətli inkişaf edən energy mənbəyi olacaqdır.Qeyri-ənənəvi energy mənbərindən istifadən, two vacib şərtə əsaslanır: bərpaolunanlığı bərpaolunanlığı bə given ərazidə mövcudlığı.根据日照和阴天的天数,阿塞拜疆拥有取之不尽、用之不竭的能源潜力--它拥有大量的təbii sərvətlər。在太阳能领域建设 3000 Kvt-a qədər 发电站,可以减少 13 min 吨的燃料燃烧和 23 min 吨的大气碳污染。在我国,每年潜在的灰能发电量为 800 兆瓦,即 4 毫升千伏安/小时。这意味着每年需要燃烧 100 万吨燃料,排放 370 万吨碳。除此以外,阿塞拜疆还拥有其他负中性能源潜力,如生物气体、热能水和海浪。 在负燃烧潜力高且不存在冲突的地区,替代能源的利用前景更为广阔。在阿塞拜疆,这样的地方可能是极端山脉和山区,特别保护的 təbiət əraziləri。可以说,阿兹勒拜疆的所有地区都蕴藏着丰富的替代能源。Key words: harvested energy, alternative energy, hydroenergetics, energy potential, solar energy, electric power plants, firepower, thermal waters, sea wave, biogas.