MUSTAFA ÇİFTÇİ’NİN AH MERCİMEĞİM KİTABINDA YER ALAN HALK KÜLTÜRÜ UNSURLARI

Abstract

Toplumsal ve kültürel birlikteliği sağlayan maddi ve manevi unsurların tamamı halk kültürünü oluşturmaktadır. Yüzyıllardır insanların tecrübeleriyle şekillenen, nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar taşınan halk kültürü ögeleri, ait olduğu milletin felsefesini ve dünya görüşünü yansıtmaktadır. Böylesine zengin veriler içeren halk kültürü, dönem dönem şair ve yazarların da dikkatini çekmiştir. Bugüne kadar pek çok edebiyatçı roman, hikâye, tiyatro, şiir gibi edebî türlerde bu unsurları kullanmıştır. Son dönem Türk edebiyatında hikâyeleriyle öne çıkan Mustafa Çiftçi de metinlerini kaleme alırken halk kültürü unsurlarından sıkça yararlanmıştır. Bu çalışma, Mustafa Çiftçi’nin Ah Mercimeğim adlı hikâye kitabındaki halk kültürü unsurlarını ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanmıştır. Söz konusu hikâye kitabında “halk mutfağı, halk giyim kuşamı, mahalle yaşamı, Türk aile yapısı, evlilik, bâtıl inanışlar, çocuk oyunları” gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan “yöresel kelimeler, deyimler, alkışlar, kargışlar, argo ve küfürler, yemin sözleri, lakaplar” gibi halk kültürü unsurlarıyla da karşılaşılmıştır. İnceleme aşamasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; ihtiyaç halinde söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.