TÜRK SANAT MÜZİĞİ GELENEĞİNDE MANDIRA TÜRÜ VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Abstract

Turk sanat muzigi repertuvarinda zeybek, sirto, longa ve mandira gibi kokeni halk dansi ve muziklerine dayanan calgisal turler, sanat muzigi gelenegi mensuplari tarafindan cesitli islevleri dogrultusunda yaratilmis ve gelenegin parcasi haline gelmislerdir. Bu arastirmada, yaklasik bir bucuk asir once gelenek dairesinde ilk ornegine rastlanan mandira turu incelenmistir. Arastirmanin amaci, mandira turunu belirleyen yapisal ozellikleri ortaya koymak ve turun kimlik isaretleyicisi ozelliklerinin “oyun havasi” veya “saz eseri” genellemeleri icinde zayiflamasinin onune gecmektir. Arastirmanin amaci dogrultusunda, mandira turunde bestelenen eserlerin ozelliklerini belirli kavramlar ve temalar cercevesinde bir araya getirmek, duzenlemek ve siniflandirabilmek uzere, icerik analizi yontemine basvurulmustur. Bu cercevede yapilan analizlerde, mandiralarin bicim ozelliklerine iliskin; bicim kurgusu, bolum sayisi ve hane tasarimi insa sekilleri degerlendirilmistir. Mandiralarin ritim ozelliklerine iliskin; usul tipleri, ikâ tipleri ve tempo ozellikleri irdelenmistir. Mandiralarin hacim ozelligine dair cikarimlar, eserlerin cumle sayilari incelenerek yapilmistir. Tur incelenirken yapisal simetri ozellikleri de degerlendirilmis, bu kapsamda; cumle olcu sayisi, catal cumle ve catal cumlecik insa sekilleri uzerinde durulmustur. Tur incelemesinde makama bagli isitsel etki degistiricilere iliskin ozellikler ise gecki ve cesni kullanimlarina bagli olarak aciklanmistir. Yapilan degerlendirmeler sonucunda elde edilen veriler, istatistik programi kullanilarak sunulmus ve yorumlanmistir.