Toplumsal Dönüşüm ve İstikrarlı Yönetimde Erdemli İdarecinin Rolü: Selahaddin Eyyûbî Üzerinden Bir Durum Tespiti

Abstract

Selahaddin Eyyûbî, Orta çağların en önemli “sultan” figürlerinden birisidir. Onun çağını aşan şöhreti askeri başarılarının yanında adaletli, hoşgörülü, irfan ve hikmeti düstur edinimi ve merhametli olmasıyla açıklanabilir. 1171-1193 yılları arasındaki vezirlik ve hükümdarlık döneminde, erdemliliğin bir sultan olarak nasıl olması gerektiğini gerek Müslüman tebaaya gerekse de dönemin en kesif düşmanı olarak görülen Haçlılara karşı başarılı bir şekilde sergilediğini görmekteyiz. Selahaddin Eyyûbî’nin hâkim olduğu coğrafyaların (Mısır, Suriye, Filistin) bugün kimlik, mezhep ve çıkar çatışmaları ekseninde insan olma onurunu ayaklar altına alan yönetimlerini düşündüğümüzde, onun bir sultan/yönetici olarak erdemli olmasının toplumsal anlamda huzur, barış ve refah ortamının oluşmasına büyük dayanak teşkil ettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Temel savımız, erdemli sultanın idaresi toplumsal huzur, refah, ortak yaşam kültürünün gelişimi ve eğitim düzeyindeki iyileşmeye vesile olmaktadır. Makalede, Orta çağ siyasetname, tarih ve edebiyat literatürü çerçevesinde sultanların erdemli olmasının toplumsal dönüşüm ve kalkınmaya olan katkısı üzerine kurgulanan temel çatıdan hareketle, zikredilen savın Selahaddin Eyyûbî’nin faaliyetleri (erdemliliği) üzerinden tarihsel bir denklemle ortaya konulması hedeflenmektedir