Akım Ölçümü Alınmayan İki Alt Havzanın Dolaysız Akış Hidrograflarının Anlık Birim Hidrograf Yaklaşımıyla Karşılaştırılması

Abstract

Bu calismanin amaci akim olcumu alinmayan, birbirine yakin drenaj alanina ve uzunluk oranina sahip iki alt havzanin cikis noktasinda dolaysiz akis hidrograflarini tahmin etmektir. Bunun icin Bati Karadeniz Havzasi’nda yer alan Arac Cayi’nin iki komsu alt havzasi secilmistir. ArcGIS programi yardimiyla alt havzalarin drenaj agi olusturulmus ve bazi morfometrik parametreleri hesaplanmistir. Nash anlik birim hidrograf yontemiyle alt havzalarin birim hidrografi tahmin edilmistir. Alt havzalarin hidrograflarinin esit durumlarda karsilastirilabilmesi icin ayni egri numarasi ve yagis modeli kullanilarak HEC-HMS hidrolojik modeli yardimiyla analizleri yapilmistir. Model sonuclarina gore alt havza 1 ve alt havza 2’de meydana gelen pik debiler sirasiyla 18.71 ve 27.83 m 3 /s olup alt havza 2 pik debisinin alt havza 1 pik debisinden %49 daha fazla oldugu gorulmustur. Ayrica, alt havza 2’de pik debiye gelme suresi 5 saatken, alt havza 1’in pik debiye gelme suresi 7 saat olarak hesaplanmistir. Hesaplanan hidrograflara gore alt havza 2’nin alt havza 1’e gore ani taskina daha duyarli oldugu sonucuna varilmistir. Izlenen yontem alt havzalarin anlik taskin potansiyellerine gore onceliklendirilmesine de olanak saglar. Akim olcumu olmayan akarsular uzerinde yapilmasi planlanan hidrolik yapilarin projelendirilmesi sirasinda bu yontem takip edilerek alt havzanin kendi ozelliklerini dogrudan kullanarak hidrograf ve pik debi tahmini yapilabilir.