HOKAND EDEBİ MUHİTİ’NDE KADINLARIN YERİ (DİLŞAD BARNA VE “TARİH-İ MUHACİRÂN” ESERİ ÖRNEĞİNDE)

Türk Dünyası Araştırmaları Pub Date : 2022-06-14 DOI:10.55773/tda.1088432

Zebiniso Kamalova

{"title":"HOKAND EDEBİ MUHİTİ’NDE KADINLARIN YERİ (DİLŞAD BARNA VE “TARİH-İ MUHACİRÂN” ESERİ ÖRNEĞİNDE)","authors":"Zebiniso Kamalova","doi":"10.55773/tda.1088432","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"XIX. yüzyılın başlarında Türkistan sahasında yaşanan siyasi kriz, ekonomik bakımdan gerileme ve düşüşe geçmesine rağmen edebiyat ve tarih yazıcılığında yükselme görülmüş, Hokand Hanlığı bünyesinde bir edebî ekol şekillenmiştir. Yönetici tabakanın himayesinde, siyasi otoritenin maddi ve manevi desteği sayesinde gelişen Hokand Edebî Muhiti’nin önemli özelliği kadın şairlerin, ediplerin ve tarihçilerin de sosyal-kültürel hayatta aktif faaliyet göstermesi idi. Kadın şahsiyetlerin edebî muhiti etken birer aktör olarak temsil etmesi, XIX. yüzyılın bölgesel siyasi iradesinin kadınları devre dışı bıraktığı ithamına karşı fikirlere de destek vermektedir. Yaşadığı dönem tarihini ele alan eseri ve dönem ruhunu ifade eden şiirleri ile Özbek edebiyatı ve tarihinin önde gelen isimleri sırasında yer alan Dilşad Barna, bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Dilşad Barna’nın Farsça (Tacikçe) ve Özbekçe yazdığı eserleriyle Türkistan tarihi ve edebiyatına bulunduğu katkıları ele alınacaktır. Dilşad Barna’nın şiirlerinin yanı sıra tarih konulu Tarih-i Muhacirân eserinde geçmişi değerlendirmekle beraber çok sayıda erkek ve kadın şairin ismini anmıştır. XIX. yüzyılın aydın kadınlarının kültürümüzdeki yeri ve ehemmiyetini de bize aktarmaktadır. Demokrat ruhlu bir şair olarak bilinen Dilşad Barna, yazdıklarıyla zamanının siyasi düzenine isyan ederken, sosyal-kültürel hayata yeni bir bakış kazandırmaya çalışmıştır.","PeriodicalId":334207,"journal":{"name":"Türk Dünyası Araştırmaları","volume":"72 1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Türk Dünyası Araştırmaları","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.55773/tda.1088432","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

XIX. yüzyılın başlarında Türkistan sahasında yaşanan siyasi kriz, ekonomik bakımdan gerileme ve düşüşe geçmesine rağmen edebiyat ve tarih yazıcılığında yükselme görülmüş, Hokand Hanlığı bünyesinde bir edebî ekol şekillenmiştir. Yönetici tabakanın himayesinde, siyasi otoritenin maddi ve manevi desteği sayesinde gelişen Hokand Edebî Muhiti’nin önemli özelliği kadın şairlerin, ediplerin ve tarihçilerin de sosyal-kültürel hayatta aktif faaliyet göstermesi idi. Kadın şahsiyetlerin edebî muhiti etken birer aktör olarak temsil etmesi, XIX. yüzyılın bölgesel siyasi iradesinin kadınları devre dışı bıraktığı ithamına karşı fikirlere de destek vermektedir. Yaşadığı dönem tarihini ele alan eseri ve dönem ruhunu ifade eden şiirleri ile Özbek edebiyatı ve tarihinin önde gelen isimleri sırasında yer alan Dilşad Barna, bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Dilşad Barna’nın Farsça (Tacikçe) ve Özbekçe yazdığı eserleriyle Türkistan tarihi ve edebiyatına bulunduğu katkıları ele alınacaktır. Dilşad Barna’nın şiirlerinin yanı sıra tarih konulu Tarih-i Muhacirân eserinde geçmişi değerlendirmekle beraber çok sayıda erkek ve kadın şairin ismini anmıştır. XIX. yüzyılın aydın kadınlarının kültürümüzdeki yeri ve ehemmiyetini de bize aktarmaktadır. Demokrat ruhlu bir şair olarak bilinen Dilşad Barna, yazdıklarıyla zamanının siyasi düzenine isyan ederken, sosyal-kültürel hayata yeni bir bakış kazandırmaya çalışmıştır.

查看原文本刊更多论文

尽管十九世纪初突厥斯坦出现了政治危机、经济衰退和没落，但文学和历史学却蓬勃发展，并在浩罕汗国内部形成了一个文学流派。在统治阶级的庇护下，在政治当局的物质和精神支持下发展起来的霍坎德文学界的重要特点是女诗人、女作家和女历史学家活跃在社会文化生活中。女性人物作为积极的行动者代表文学界，这一事实也支持了针对十九世纪地区政治意愿将妇女排除在外的指责的观点。Dilshad Barna 是乌兹别克文学史上的杰出人物之一，她的作品涉及她所生活的那个时代的历史，她的诗歌表达了那个时代的精神，她是本研究的主要对象。本研究将讨论 Dilshad Barna 用波斯语（塔吉克语）和乌兹别克语创作的作品对突厥斯坦历史和文学的贡献。除诗歌外，迪尔沙德-巴尔娜的历史著作《Tarih-i Muhajirân》对过去进行了评价，并提到了许多男女诗人的名字。她还向我们介绍了十九世纪开明女性在我国文化中的地位和重要性。Dilşad Barna 被称为民主诗人，她用自己的作品反抗当时的政治秩序，并试图为社会文化生活提供新的视角。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Türk Dünyası Araştırmaları

自引率

0.00%

发文量