KEMAL ERASLAN’IN ALİ ŞÎR NEVÂYÎ ÜZERİNE YAPTIĞI ÇALIŞMALAR VE NEVÂYÎ ÜZERİNE GÖRÜŞLERİ

Abstract

Ömrünü ilme adamış bir şahsiyet, Çağatay Türkçesi ve Ali Şîr Nevâyî deyince akla gelen bilim insanlarından biri, Türk diline yaptığı hizmetlerle Türkolojiye büyük katkılar sunan değerli bilim insanı Prof. Dr. Kemal Eraslan’ın Nevâyî üzerine yaptığı çalışmalar ve onun hakkındaki görüşleri bu makalenin konusunu oluşturmaktadır. Kemal Eraslan, Doğu Türkçesinin XV. yüzyıl başından XIX. yüzyılın sonlarına kadar devam eden ve Orta Asya Edebî Türkçesinin dönemlerinden biri olan Çağatay Türkçesi ile ilgili kapsamlı çalışmalar ortaya koymuştur. Çağatay Türkçesinin dilini yapılandırıp geliştiren, hatta Çağatay dili denildiğinde Nevâyî dili olarak anılan bir dönemle eşleşecek kadar Türk diline hizmetleri olan Ali şîr Nevâyî, Kemal Eraslan’ın 52 yıl boyunca yaptığı ilmî çalışmaların önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Kemal Eraslan Ali Şîr Nevâyî, Nesâyimü’l-mahabbe min Şemâyimi’l-fütüvve, Metin ve Dil Özellikleri” başlıklı tezi ile 1970 yılında Doktor unvanını aldı. Akademik kariyerin ilk ve en önemli basamaklarından biri olarak görülen doktora tezinin konusunu da oluşturan Kemal Eraslan’ın Ali Şîr Nevâyî çalışmaları, yıllar içerisinde istikrarlı bir şekilde devam etmiştir. Bu çalışmalarının yanı sıra, verdiği yüksek lisans ve doktora tezlerinin danışmanlığı vasıtası ile de Çağatay Türkçesi ve Ali Şîr Nevâyî ile ilgili çalışmalar yapılmasına katkı sunmuştur. Ayrıca Kemal Eraslan’ın Nevâyî ve eserleriyle ilgili çalışmalarında, Nevâyî hakkındaki görüşleri oldukça orijinal ve dikkatli tespitlerdir. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Kemal Eraslan ve çalışma sahası, Çağatay Türkçesi ve Ali Şîr Nevâyî hakkında kısaca bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Kemal Eraslan’ın Nevâyî üzerine yaptığı çalışmalar ve bu çalışmaların detayları tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde ise Eraslan’ın, Nevâyî ile ilgili çalışmalarından hareketle Nevâyî hakkındaki görüşleri ve bakış açısı irdelenmiştir.