Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Yetkisinin Amerikan Sistemi Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi

Abstract

Turk siyasal hayatinda oteden beri var olan hukumet sistemi arayisi, 10 Aralik 2016 tarihli Anayasa Degisikligi Teklifi ile daha somut bir nitelik kazanmistir. Soz konusu teklifle “Cumhurbaskanligi Sistemi” adiyla bircok yonden baskanlik sistemine benzeyen bir model onerilmis ve 16 Nisan 2017 tarihli halkoylamasiyla kabul edilmistir. Modelde yer alan duzenlemeler kamuoyunda yogun bir sekilde tartisilmistir. Bu tartismalarda one cikan konulardan biri Anayasanin 104. maddesine eklenen ve Cumhurbaskaninin yetkileri ve gorevleri kisminda yer alan “Cumhurbaskani, yurutme yetkisine yonelik konularda, Cumhurbaskanligi kararnamesi cikarabilir” hukmudur. Bu calismanin amaci, ulkeyi kararnamelerle yonetmek, meclisi etkisiz kilmak vb. argumanlarla tartisilan bu hukmu ABD’deki uygulamayla karsilastirmali bir bicimde incelemektir. Bu baglamda ABD’de “executive order” adiyla anilan baskanlik kararnamelerinin yasama-yurutme iliskileri cercevesinde nasil sistematize edildigi aciklanmis ve sonrasinda Turkiye icin uygulanacak modelin ABD’deki ile benzer ve farkli yonleri ortaya konmustur.