Türkçe ve Almanca Deyimlerde İletişim Biçemleri – Kültürdilbilimsel Bir İnceleme

Abstract

Her toplumun kendine özgü kültürel özellikleri vardır ve her insan bu kültürel birikimin içine doğar. Sahip olunan bu kültürel özellikler insanların davranışlarını etkilediği gibi iletişim şeklini de etkiler. Bu konu hakkında yapılan kültürlerarası araştırmalar Türkiye gibi akraba, arkadaş ve aile bağlarını korumanın ve çatışmalardan kaçınmanın önemli olduğu yüksek bağlamlı kültürlerde, grup ahengini korumak için iletişim esnasında geniş kapsamlı mesajların kullanıldığı, daha karmaşık, dolaylı bir iletişim şeklinin tercih edildiğini göstermiştir. Almanya gibi iletişim esnasında beklenmeyen durumlarla karşılaşma endişesinin çok az olduğu düşük bağlamlı kültürlerde ise bireyler, duygu, düşünce ya da isteklerini açıkça ve anlaşılır kelimelerle bildirirler. Bu tür bir kültüre mensup toplumlarda iletişim esnasında yalnızca gerekli bilgiler verilir, gereğinden fazla bilgi verilmekten kaçınılır. Bu durumundan yola çıkarak bu çalışmada, kültürlerin özlü anlamlar içeren ürünleri olan ve anlatılması zor durumları kısa ve etkili bir şekilde ifade etmek için sıkça kullandığımız Türkçe ve Almanca deyimlerdeki iletişim olgusu, kültürdilbilimsel açıdan incelenecek ve kültürlerarası iletişim kuramları çerçevesinde analiz edilecektir. Yukarıda bahsedilen iletişim şekli olgularının Türkçe ve Almanca deyimlere yansıyıp yansımadığını, eğer yansıyorsa ne şekilde yansıdığını tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışmada, Türkçe deyimlerin incelenmesinde Ömer Asım Aksoy’un Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2, Almanca deyimlerin incelenmesinde ise Dora Schulz ve Heinz Griesbach’ın 1000 idiomatische Redensarten Deutsch adlı kaynaklardan faydalanılacaktır.