Antik ve Skolastik Dönemlerden Modernizme Batıda Belirlenimcilik, Değişim ve Süreklilik Üzerine Tarihsel Bir Araştırma

Abstract

Değişim ve süreklilik konusu düşünce tarihi boyunca doğa ve insan toplumuna özgü tartışmalarda bir düalist bir problem olarak varlığını sürdürmüştür. Özellikle Pre-Sokratik dönem filozoflarından Parmedines ve Herakleitos’tan itibaren felsefi tartışmaların odağında bulunan bu olgular, nihayet 19. asırda Karl Marx ile doğal olayların yanı sıra beşerî olguların en genel varoluş biçimi olarak bilimsel bir hüviyete kavuşmuştur. Bu çalışmada belirlenimcilik, değişim ve süreklilik olgularının Batı uygarlığının Antik, Skolastik ve modern çağlar özelinde siyasal, sosyal ve iktisadi yansımaları bağlamında bir süreklilik ihtiva edip etmediğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada Skolastik dönemdeki siyasi, iktisadi ve toplumsal düzeni belirleyen feodal sistemin Antik çağ Yunan sitelerindeki sınıfsallığın belirlenimci yapısı ile benzerlikleri ortaya konulurken Fransız İhtilali ve Sanayi Devrimi neticesinde ortaya çıkan modernite sürecinde toplumsal yaşamı yeni baştan düzenlemek için ortaya çıkan bürokratik yapı, kurumsallık, mesleki iş bölümü içindeki rollerin nedenselci ve belirlenimci yapısı açıklanmaya çalışılmıştır. Son tahlilde Antik ve Skolastik dönemlerde Batıda dikey toplumsal hiyerarşik yapıda kendini gösteren belirlenimci ve nedenselci düşüncenin modern çağda değişik pratikler içerisinde bu defa yatay bir düzlemde farklı tarihsel görüngü biçimleri şeklinde devam ettiği sonucuna ulaşılmıştır.