Liquidated Sulphur Mine “Piaseczno” – Vol. 2. Application of Integrated Measurement Technologies in the Inventory of the “Piaseczno” Water Body – State of 2020

Abstract

Among many inland water bodies, a large group includes water bodies formed as an effect of mining activities. Open-cast mining of common minerals, i.e., sand, gravel, loam, basic minerals such as lignite, sulphur and fossil resins of coniferous trees (amber) leaves many excavations, which spontaneously get filled with precipitation waters, black waters (the ones near the surface) and ground waters (deeper underground), often making new and wonderful elements of local landscape. Till the time of political transformations in Poland, due to low awareness of proper reclamation of post-mining areas, few post-mining excavations that spontaneously filled with water were subdued to comprehensive inventory, surveying and geological documentation, which is a necessary condition for their safe use. Examples of such objects are Bagry and Staw Płaszowski in Kraków (mining of loam (clay), sand and gravel), which have undergone full surveying inventory, including bathymetric surveying, only several decades after the end of mining (Gawałkiewicz R., Maciaszek J., 1999; Gawałkiewicz R., 2017; Gawałkiewicz R., 2018a and Gawałkiewicz R., 2018b), despite being the property of the city of Cracow for many years and functioning as sports and recreational, natural (ecological) and economical (fishing facilities) spots. A worth mentioning body of water is the reservoir “Piaseczno” (the commune of Łoniów, the Sandomierz District), now classified as a part of a group of reservoirs with medium retention and has been created after the opencast exploitation of sulphur ended. Despite many years of reclamation measures (shallowing by washing glass sands to the reservoir) and due to the great risk of danger (local landslides, unstable ground in the costal zones, artificially maintained level of the water table) the Łoniów commune did not approve this reservoir to use; and nowadays, the reservoir is not suitable for any form of use. The only function that can be fulfilled is ecological function. In the article the results of the complex geodetic (littoral zone) and hydrographic (body of water) inventory are presented. It was possible owing to the use of the remote-controlled HyDrone produced by Seeflor Systems and equipped with a SonarMite BTX/SPX OHMEX ultrasonic sonar by Lymtech and a GNSS set by Trimble (R8s antenna + TSC3 controller) and biological inventory in the littoral zone. Detailed morphometric parameters of the reservoir were also noted based on the integrated geodetic and bathymetric measurements, which in the future may provide valuable data used in the process of adapting the analyzed area for various socio-economical purposes, while maintaining a high degree of safety of its use. ZLIKWIDOWANA KOPALNIA SIARKI „PIASECZNO” – cz. 2. ZASTOSOWANIE ZINTEGROWANYCH TECHNOLOGII POMIAROWYCH W INWENTARYZACJI AKWENU „PIASECZNO” – STAN 2020 r. Spośród licznej grupy śródlądowych zbiorników wodnych dużą grupę stanowią obecnie akweny będące wynikiem działalności górniczej. Eksploatacja odkrywkowa kopalin pospolitych, tj.: piasków, żwirów, gliny, kopalin podstawowych, takich jak węgiel brunatny, surowców chemicznych, jak siarka, oraz kopalnych żywic drzew iglastych (bursztynu) pozostawia po sobie liczną wyrobiska, które z czasem wypełniają się samoistnie wodami opadowymi, zaskórnymi (przypowierzchniowymi) oraz gruntowymi (podziemnymi), tworząc często nowe i niezwykłe elementy lokalnego krajobrazu. Do czasu przemian ustrojowych w Polsce znikoma świadomość właściwej rekultywacji terenów pogórniczych decydowała o tym, iż niewiele wyrobisk poeksploatacyjnych samoistnie wypełnionych wodą doczekało się kompleksowej inwentaryzacji i udokumentowania mierniczo- geologicznego, co jest niezbędnym warunkiem bezpiecznego niegórniczego ich użytkowania. Przykładem takich obiektów wodnych są krakowskie Bagry i Staw Płaszowski (eksploatacja: gliny, piasku, żwiru), które doczekały się pełnej inwentaryzacji geodezyjnej, w tym batymetrycznej, dopiero kilkadziesiąt lat po zakończeniu eksploatacji surowców (Gawałkiewicz R., Maciaszek J., 1999; Gawałkiewicz R., 2017; Gawałkiewicz R., 2018a oraz Gawałkiewicz R., 2018b), mimo iż od wielu lat stanowią własność miasta Krakowa, pełniąc funkcje rekreacyjno-sportowe, przyrodnicze (użytki ekologiczne) oraz gospodarcze (obiekty wędkarskie). Wartym uwagi akwenem wodnym kwalifikowanym obecnie do grupy zbiorników średniej retencji, powstałym po eksploatacji odkrywkowej złóż siarki, jest zbiornik Piaseczno (gm. Łoniów, pow. sandomierski). Pomimo wielu lat rekultywacji (zabezpieczeń zboczy i ich wielokrotnego przemodelowywania, wypłycania poprzez namywanie piasków szklarskich do zbiornika), z uwagi na szereg niebezpieczeństw (lokalnych osuwisk, niestabilnego podłoża w strefach nadbrzeżnych, sztucznie utrzymywanego poziomu zwierciadła wody) nie został przekazany w użytkowanie gminie Łoniów i dziś poza funkcją użytku ekologicznego nie nadaje się do jakiejkolwiek innej formy zagospodarowania. W artykule przedstawiono wyniki kompleksowej inwentaryzacji geodezyjnej (strefa przybrzeżna) i hydrograficznej (akwen) przy wykorzystaniu zdalnie sterowanego hydrodrona HyDrone firmy Seefloor Systems wyposażonego w sondę ultradźwiękową SonarMite BTX/SPX OHMEX firmy Lymtech oraz zestaw GNSS firmy Trimble (antena R8s + kontroler TSC3) oraz inwentaryzacji przyrodniczej w strefie litoralu. Określono także szczegółowe parametry morfometryczne zbiornika na podstawie zintegrowanych pomiarów geodezyjnych oraz batymetrycznych, co w przyszłości może stanowić wartościowy materiał w procesie adaptacji analizowanego terenu do różnych społeczno- gospodarczych celów przy zachowaniu warunku wysokiego stopnia bezpieczeństwa jego użytkowania.