Instagramda Benlik Sunumu: Takipçi Etkisi Üzerine Dramaturjik Bir İnceleme

Abstract

Internet tabanli iletisim teknolojileri ve ozellikle sosyal medya platformlari, bireysel davranislari ve toplumsal iliskileri pek cok yonde etkiler. Sosyal medya, 21. yuzyilda ortaya cikan dijital kultur icindeki en etkili iletisim platformdur cunku gercek toplumsal cevreye karsi alternatif bir sanal toplumsal cevre olusturmaya izin verir. Kullanicilar bu platformlari sadece sosyallesmek, diger insanlarla baglanti halinde olmak veya haber almak icin kullanmazlar, ayni zamanda “kendilerini-benliklerini sunmak” icin de kullanirlar. Kullanicilar, sosyal medya ortamlarinda kendi arzu, begeni ve ideallerine gore yeniden insa ettikleri bir dijital kimlige sahip olabiliyorlar. Sosyal medyanin bu psiko-sosyal etkisinin cok yonlu olarak analiz edilmesi gerekir. Arastirmalar, “daha fazla takipci edinme ve daha fazla izlenme arzusu”nun bazi sosyal medya fenomenlerinde kompulsif sanri asamasina degin ilerleyebildigini gostermektedir. Elinizdeki dramaturjik analiz arastirmasinda, Instagram fenomenlerinin sosyal medyadaki benlik sunumlari ile gozlemci-takipci etkisi arasindaki iliski incelenmis; benlik sunumunda ozbelikten ideal benlige dogru gecis seklinde yasanan donusum, psikanalitik ve sosyal psikoloji terimleriyle yorumlanmistir. Takipci sayisi 10,000’den (on bin) fazla olan ve “sosyal medya fenomeni” olarak adlandirilan, rastlantisal yontemle belirlenen 6 (alti) farkli Instagram kullanicisinin takipci sayisi dusuk oldugu “fenomenlik oncesi donemi” ile takipci sayisinin 10,000’i astigi “fenomenlik donemi”ne ait 5’ser adet paylasimi, Goffman’in dramaturjik analiz yontemiyle incelenmistir. Bu arastirma bulgularina gore, fenomen olarak adlandirilan kullanicilar, gozlemci-takipci etkisinin gucu ve hizina bagli olarak begeni odakli benlik sunumu evresine daha hizli giriyor, oz beliklerinden daha hizli uzaklasiyor ve gundelik benlik sunumu davranislarini daha hizli terk ediyorlar. Bu olgu; fenomenlerin kendilerini takipcilerinin izleme, begenme, ilgisiz kalma, cesaretlendirme, destekleme, paylasma, kaydetme, elestirme ve yorum yapma gibi dijital tepkilerine gore yeniden bicimlendirdikleri, benlik sunumlarini takipci arzularina gore yeniden sekillendiridikleri anlamina gelmektedir. Kullanicilarin bir tur dijital yabancilasma ve oz-benlik ile ideal benlik arasindaki catisma yasamalari beklenilebilir. Sosyal medya bir iletisim araci olmanin otesine gecmis, bir sosyal etkilesim ortami haline gelmistir.