Examination of Meaning-Making Questions in Texts in Elementary School Turkish Language Textbooks

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilkokul 1-4. sınıf düzeylerindeki Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinleriyle ilgili anlam kurma sorularının soruluş amacına, soruluş yerine, türüne, gerektirdiği bilişsel süreçlere ve cevabın kaynağına göre incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yoluyla gerçekleştirilen bu araştırmada, 2021–2022 eğitim-öğretim yılında ilkokulda okutulan Türkçe ders kitaplarındaki metinlere yönelik hazırlanan 936 anlam kurma sorusu incelenmiştir. Elde edilen veriler üzerinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Veriler, araştırmanın güvenilirliğini sağlamak amacıyla her iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Türkçe ders kitaplarında en çok kimlik belirleme, en az özetleme sorularının olduğu; en çok metin altı sorulara, en az okuma esnasında sorulan sorulara yer verildiği; açık uçlu soruların çoktan seçmeli sorulara göre çok daha fazla olduğu; anlam kurma sorularının çoğunlukla yüzeysel düzeyde olduğu; en çok metin içi sorulara, en az metinlerarası sorulara yer verildiği belirlenmiştir. Araştırmanın sonunda, bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlar ve bu sonuçlara yönelik öneriler sunulmuştur.