Hansestädte im Ostseeraum zwischen Autonomie und Landesherrschaft

Abstract

 Miejskie prawo magdeburskie miało znaczący wpływ na genezę i rozwój prawa miejskiego, a w rezultacie na rozwój miast w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej. Drugą wpływową grupą prawa miejskiego, która w znacznym stopniu oddziaływała na urbanizację i ustanowienie autonomii na rozległych obszarach Europy Wschodniej, jest prawo lubeckie. Ponad 100 miast, w tym Rewel czy Nowogród, można przypisać do tej rodziny prawa miejskiego, które rozprzestrzeniało się głównie w rejonie południowego Bałtyku i na obszarach przyległych. Większość tych miast uważała się, przynajmniej przez pewien czas, za miasta hanzeatyckie. Tematyka artykułu dotyczy głównie walki o autonomię, jaka toczyła się między miastami a miejscową władzą. Aktualny stan badań w tym zakresie daje podstawy do analizy zagadnienia genezy autonomii miejskiej Lubeki i jej walki z rywalizującymi władcami miasta aż do 1226 r. Przykład Kilonii i innych miast pokazuje, jak – z różnym skutkiem – próbowały one naśladować wzór dany przez Lubekę. Wreszcie tekst ukazuje, jak miasta hanzeatyckie, w drodze do zintensyfikowanej polityki sojuszy, próbowały przeciwstawić się rosnącej presji terytorializacji wywieranej przez książęta i suwerenów w późnym średniowieczu. Chociaż plany sojuszy ostatecznie upadły, nie wolno tego postrzegać jako końca miejskiej autonomii. Miasta nie utraciły bowiem swojej autonomii aż do epoki absolutyzmu.