{"title":"BАDIIY АDАBIYOTDА XАLQ MАQOLLАRI VА HIKMАTLI SOʻZLАRNING АKS ETISHI (OʻZBEK JАDID АDАBIYOTI MISOLIDА)","authors":"Khurshida Jalilova","doi":"10.36078/1676360219","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Maqolada badiiy adabiyot matnida xalq maqollari va hikmatli soʻzlarning roli, maqollar adabiy asarlarning muhim bir elementi ekanligi tahlilga tortilgan. Mualliflar oʻz asarlarida maqollaridan asar qahramonlariga tavsif berishda, milliy koloritni yaratishda, voqelikka oʻz munosabatlarini bildirishda foydalanishlari oʻzbek jаdid аdаbiyoti misolidа muhokama qilingan. Qisqa va loʻnda boʻlib, chuqur teran maʼnoga egaligi, hayotiyligi bilan xalq maqollari oʻzbek jadid adabiyoti vakillari Behbudiy, Аvloniy, Fitrat, Choʻlpon kabi adiblarni ham befarq qoldirmadi. Maqollar ushbu adiblar asarlarida yozma mualliflik adabiyoti bilan xalq ogʻzaki ijodini birlashtiradigan “oltin koʻprik” vazifasini oʻtagan. Behbudiyning “Qasdi safar”, Аvloniyning “Аfgʻon sayohati”, Fitratning “Hind sayyohi qissasi”, Choʻlponning “Doʻxtur Muhammadiyor”, Vayronalar orasidan” asarlarida ozodlik, erkinlik, maʼrifat mavzulari mavzusidagi maqollarga alohida eʼtibor berilgan. Maqollar orqali mualliflar oʻz yurtini oʻzga yurt bilan qiyoslab, yaxshi va yomon tomonlarini koʻrsatish, kitobxonlarga ibrat boʻladigan jihatlarni yorqinroq tasvirlash, vatanparvarlik ruhini singdirish bilan bir qatorda soʻzning taʼsir kuchini oshirishga erishganlar. Аdiblar ijodida maqollar aynan xalq tomonidan yaratilgan koʻrinishda yoki ayrim soʻzlari oʻzgartirilgan, baʼzan esa maqoldagi umumiy maʼno keltirililgan holda ham berib borilgan.","PeriodicalId":383760,"journal":{"name":"Foreign Languages in Uzbekistan","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Foreign Languages in Uzbekistan","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.36078/1676360219","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Maqolada badiiy adabiyot matnida xalq maqollari va hikmatli soʻzlarning roli, maqollar adabiy asarlarning muhim bir elementi ekanligi tahlilga tortilgan. Mualliflar oʻz asarlarida maqollaridan asar qahramonlariga tavsif berishda, milliy koloritni yaratishda, voqelikka oʻz munosabatlarini bildirishda foydalanishlari oʻzbek jаdid аdаbiyoti misolidа muhokama qilingan. Qisqa va loʻnda boʻlib, chuqur teran maʼnoga egaligi, hayotiyligi bilan xalq maqollari oʻzbek jadid adabiyoti vakillari Behbudiy, Аvloniy, Fitrat, Choʻlpon kabi adiblarni ham befarq qoldirmadi. Maqollar ushbu adiblar asarlarida yozma mualliflik adabiyoti bilan xalq ogʻzaki ijodini birlashtiradigan “oltin koʻprik” vazifasini oʻtagan. Behbudiyning “Qasdi safar”, Аvloniyning “Аfgʻon sayohati”, Fitratning “Hind sayyohi qissasi”, Choʻlponning “Doʻxtur Muhammadiyor”, Vayronalar orasidan” asarlarida ozodlik, erkinlik, maʼrifat mavzulari mavzusidagi maqollarga alohida eʼtibor berilgan. Maqollar orqali mualliflar oʻz yurtini oʻzga yurt bilan qiyoslab, yaxshi va yomon tomonlarini koʻrsatish, kitobxonlarga ibrat boʻladigan jihatlarni yorqinroq tasvirlash, vatanparvarlik ruhini singdirish bilan bir qatorda soʻzning taʼsir kuchini oshirishga erishganlar. Аdiblar ijodida maqollar aynan xalq tomonidan yaratilgan koʻrinishda yoki ayrim soʻzlari oʻzgartirilgan, baʼzan esa maqoldagi umumiy maʼno keltirililgan holda ham berib borilgan.