ANTİKÇAĞ KOLKHİS’TE BOĞA FİGÜRÜ

Abstract

Bu calismamizin temelini antik kaynaklar meydana getirmis olmakla birlikte, elde edilen bilgilerin doneme ait bolgeden elde edilen arkeolojik verilerden ozellikle sikkeler, sozlu tarih kaynaklarindan efsaneler ve modern kaynaklarla paralelligi degerlendirilerek sonuc elde edilmeye calisilmistir. Bolgenin taninmasinda ve un kazanmasinda etkili olan Argonat Efsanesi basta olmak uzere diger efsanelerde de “guc sembolu” olarak boganin aktarilmasi, bolge icin ayri bir onem ifade etmektedir. Boga “Guc” unsuru dolayisiyla Antik Cag Kolkhis bolgesinin gerek ekonomik, gerekse siyasi olarak guclu bir konumda oldugunu yansitan onemli bir figur olarak karsimiza cikmaktadir. Ayrica Antikcag’da degerli madenleri, stratejik konumu ve efsaneleri ile ilgi cekici bir cografya olan Kolkhis’in bazi yorelerinde boga ile iliskin geleneklerin izlerinin arastirilmasina yonelik ileride yapilacak calismalara katki saglamasi amaclanmistir. Kolkhis bolgesinin bir nevi sinirlarini belirleyen Kafkas Daglari, bolgenin cevresiyle olan kulturel, ekonomik, sosyal iletisimine sinirli izin ve rm istir. Bu sebeple daha cok deniz yolu ile iletisimini saglayan bolge antik kaynaklardan ogrendigimiz kadariyla cogunlukla Grek dunyasiyla iletisim icerisine girmistir. Prehistorik donemlerden bu yana her zaman ayricalikli bir yere sahip olan boga, Antik donem Kolkhis bolgesinde basta yazili kaynaklar olmak uzere, bolgeye ait arkeolojik kaynaklardan sikkelerde ve efsanelerde sikca karsimiza cikmaktadir. Yine bolgeye yapilan goclerle gelen uluslarin da kultur izlerinin etkili oldugunu dusundugumuz ve toplumun deger algilari icerisinde onemli bir yere sahip oldugunu gordugumuz bu hayvana dair izler aktarilmaya calisilacaktir. Sadece Kolkhis bolgesinde de gil Sumerlerden baslamak uzere Mezopotamya toplumlarinda, Anadolu ve Misir uygarliklarinda, kutsalligi, tanrisalligi simgeleyen yaygin bir inanci n sembol u olarak dusunulmus ayni zamanda da “gu c , verimlilik ve d o lleyiciligin” de sembol u olmustur. Bolgeye , gocler halinde gelen Anadolu’nun koklu uygarliklarindan Hurri, Hitit ve Urartular’in seferleri soz konusudur. Bu seferleri aktaran yazili belgelerde bolge halkinin kullandigi malzemeler arasinda bu hayvandan elde edilen urunler sikca yer almaktadir. Yine kurban edilen hayvanlar arasinda bu hayvanin ismi karsimiza cikmaktadir.