BEŞERİ SERMAYE VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: FARKLI GELİRE SAHİP ÜLKELER GRUBU ÜZERİNE BİR İNCELEME

Abstract

Neo-klasik teorilerin buyumenin nicelik yonune agirlik vererek diger faktorleri goz ardi etmesi, surdurulebilir buyumenin olanaksiz hale gelmesine sebep olmustur. 20.yuzyilin ikinci yarisinda ortaya cikan icsel buyume teorileri, neo-klasik teorinin varsayimlarini degistirerek “insan” kavraminin onemine deginmis ve surdurulebilir buyumede “kilit rol” olarak beseri sermayeyi isaret etmistir. Bu calismanin amaci, beseri sermayenin ekonomik buyume uzerindeki etkisini incelemektir. Şuphesiz beseri sermaye her ulkenin ekonomik kalkinmasina ayni oranda etki etmemektedir. Bu dusunceden yola cikilarak homojen ozellik gosteren ulkeler siniflandirilmis ve 1990-2018 donemlerinde verilerine ulasilabilen ust gelir (41 ulke), orta ust gelir (28 ulke), orta alt gelir (32 ulke) ve alt gelir (16 ulke) grubundaki ulkeler analize dâhil edilmistir. Ampirik sonuclara ulasmak icin Gengebach, Urbain ve Westerlund Panel Esbutunlesme Testi, AMG katsayi tahmincisi ve Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik analizi kullanilmistir Esbutunlesme testi, seriler arasinda esbutunlesme iliskisinin butun ulke gruplarinda oldugunu gostermistir. AMG katsayi tahmincisi sonuclarina gore beseri sermaye endeksindeki %1’lik artis; yuksek gelirli ulkelerde buyumeyi %3,13, orta ust gelirli ulkelerde %4,44, orta alt gelirli ulkelerde %2,62 ve alt gelirli ulkelerde %1,87 oraninda arttirmaktadir. Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik analizi, butun ulke gruplarinda sosyal sermaye ve buyume arasinda cift yonlu nedenselligin oldugunu ortaya koymustur. Analiz sonucunda elde edilen ampirik bulgular, ulkelerin ekonomik buyuklugune bagli olmaksizin beseri sermayenin farkli oranlarda da olsa ekonominin itici gucu oldugunu gostermistir.