Şâfiî ve Hanbelî Meşhur Usûl Âlimlerinin Mursel Hadise Yaklaşımı

Abstract

Öz: Bir hadisin sahih kabul edilebilmesi için senedinin muttasıl olması gerekmektedir. Bu sebeple de senedinde bulunan inkıta nedeniyle mursel rivayetler hadisçiler tarafından zayıf kabul edilmiştir. Ayrıca hadisin senedinden düşen ravinin kim olduğu bilinmediğinden hadis rivayetine ehil olup olmadığı tespit edilememektedir. Nitekim bu sebepten dolayı mursel hadisin zayıf kabul edildiği ve delil olarak kullanılmaya elverişli olmadığı hadisçilerin büyük bir çoğunluğu tarafından dile getirilmiştir. Usûl âlimleri ise mursel hadisin tanımından tutun da delil olma yönünden değerine kadar hadisçilerden tamamen farklı bir bakış açısı ortaya koymuşlardır. Bu çalışmamızda öncelikle İmam Şafiî’nin (204/820) mursel hadis yaklaşımı ele alınıp incelenecek mursel hadisin kabulü hususunda var olduğu iddia edilen icmâya muhalefet ettiği iddiası tartışılacaktır. Daha sonra ise Şafiî usûl âlimlerinin mürsel hadis yaklaşımı, fıkıh usûlü alanında kaleme alınmış temel eserlerden hareketle tespit edilmeye çalışılacaktır. Çalışmamızda ele alınan bir diğer konu ise Ahmet b. Hanbel’in (241/855) mursel hadis yaklaşımıdır. Bu konuda Ahmet b. Hanbel’den gelen farklı rivayetler sorgulanacak ve Ahmet b. Hanbel’in bizzat kendi görüşlerinden hareketle mursel hadis yaklaşımı tespit edilmeye çalışılacaktır. Hanbelî usûl âlimlerinin mursel hadis yaklaşımları ana hatlarıyla ele alınıp incelenecek ve mursel hadisin hücciyyetine dair öne sürdükleri argümanlar değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.