Model planowania urbanistycznego w warunkach spadku populacji: przypadek Bytomia

Abstract

Abstrakt Od kilkudziesięciu lat w wielu miastach nieprzerwanie spada liczba ludności. Spadek ten ma charakter trwały i prowadzi do kurczenia się miast. W odpowiedzi na to niepokojące zjawisko niektóre ośrodki zakładają „kontrolowaną depopulację” czy inteligentne kurczenie się za pomocą nieszablonowych rozwiązań. Wymaga to dopasowania środowiska zamieszkania i infrastruktury do bieżącej i prognozowanej liczby ludności. W Polsce przykładem kurczącego się miasta może być stare przemysłowe miasto Bytom, które od 1995 r. notuje spadek liczby ludności i które do 2050 r. według prognoz Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN straci prawie połowę aktualnych mieszkańców. Celem artykułu jest przeanalizowanie podejścia planistycznego do przebudowy części śródmiejskiej Bytomia stanowiącego w założeniu odpowiedź na degradację i spadek populacji. Przeprowadzona analiza urbanistyczna obejmuje wskazanie i ocenę zapisów dopuszczających i ograniczających możliwość przebudowy. Analiza koncentruje się na kwestiach zmian wielkości zasobu mieszkaniowego, sposobu użytkowania terenu i zmian komunikacyjnych jako kluczowych elementów umożliwiających dopasowanie się miasta do mniejszej liczby ludności. Podsumowanie artykułu oprócz wniosków zawiera też propozycję kryteriów kwalifikacji gruntów/kwartałów do przebudowy.