İzmir’de Gecekondu Mahallesinde Yaşayan Kadınların Evlilik, Boşanma ve Ataerkillik Anlayışı: Eşrefpaşa Mahallesi Örneği

Abstract

Türkiye’de 1950’li yıllarda tarımda makineleşme ve hızlı sanayileşmeden dolayı kent merkezlerinde iş gücü açığının ortaya çıkması ile birlikte kırdan kente hızlı bir göç süreci başlamıştır. Özellikle büyük kentlere yapılan göçlerle birlikte göçmen gruplar barınma sorununu çözmek için yapı izni alınmaksızın, çoğunlukla kamusal ya da özel kişilerin arazileri üzerine, gizlice ve genellikle bir gecede bir ya da iki odalı barınaklar inşa etmiştir. Bu yapılar zamanla kentlerin siluetine eklenerek ‘gecekondu’ olarak toplumsal hayatta yerini almıştır. Kente göç eden aileler kırsalda bölgelerde belirgin olan geleneksel toplumsal cinsiyet anlayışı ve rollerini gecekondu mahallelerinde sürdürmüştür. Çalışma, gecekonduda yaşayan kadınların evlilik, boşanma ve ataerkillik anlayışını ve bu anlayışı etkileyen faktörlerin ortaya çıkarılmasını amaçlamaktadır. Bu bağlamda İzmir ili Eşrefpaşa semtinde yaşayan 18-65 yaş aralığında toplam 21 kadın katılımcı ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda evlilik öncesi yaşam, evlenme nedenleri, boşanma ve ataerkillik olmak üzere dört farklı ana kategori üzerinden gecekonduda yaşayan kadınların evlilik, boşanma ve ataerkillik anlayışı incelenmiştir.