Flood Risk Analysis of Çankırı Central District on the Basis of Geographic Information Systems

Abstract

Yeryüzünde beşerî kaynaklı etkilerin artmasıyla sel ve taşkın gibi doğa olayıları, afet boyutuna ulaşarak çok sayıda can ve mal kayıplarının yaşanmasına neden olmaktadır. Bu durum özellikle insan kaynaklı iklim değişikliği süreciyle yaşanan/yaşanacak afetlerin boyutunu da arttıracaktır. Bu çalışmada Çankırı merkez ilçesinde taşkın riskinin yüksek olduğu alanların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç dahilinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi kullanılarak matris değerleri hesaplanan coğrafi kriterler, ArcGIS yazılımında Weighted Sum (Ağırlıklı Toplam) yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, haritalar, uydu görüntüleri ve arazi fotoğrafları yardımıyla açıklanarak tartışılıp yorumlanmıştır. Bulgulara göre, Çankırı merkez ilçesindeki akarsuya yakın düzlüklerden %1,8 (25,9 km²)’inin çok yüksek; %16,6 (239,3 km²)’sının ise yüksek taşkın riski taşıdığı görülmektedir. Özellikle taşkın riskinin yoğun olduğu alanlardan birinin Çankırı ilçe merkezi olduğu tespit edilmiştir. Başta Çankırı ilçe merkezi olmak üzere akarsu yatak kapasitesinin bozulması, çekik yatağı seviyesinde planlamalar yapılması gibi nedenler ile gelişen meteorolojik ve hidrolojik etkenler sonucunda, akarsuyun çekik yatağından çıkarak taşkın yatağında çok sayıda can ve mal kaybına neden olacağı düşünülmektedir. Araştırma sahasında taşkın riskinin yüksek olduğu alanlara yerleşmelerin kurulması, ani ve yüksek yağışlarla yaşanan durumu bir doğa olayı olmaktan çıkararak afet boyutuna dönüşmesine neden olacaktır.