Współczesne koncepcje cyklicznej zmiany społecznej

Abstract

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie cyklicznej zmiany społecznej zawartej w koncepcjach dwudziestowiecznych badaczy. Zmiana społeczna może być ujęta w formie powtarzającego się cyklu lub w sposób linearny. W pierwszym przypadku przebiega ona w taki sposób, że bieg wydarzeń powraca po jakimś czasie do punktu początkowego. Koncepcja cyklicznej zmiany społecznej ma długie tradycje sięgające antyku, jednak na przestrzeni stuleci podejście to nie znalazło wielu kontynuatorów. Celem niniejszej pracy jest nie tylko zaprezentowanie współczesnych teorii cyklicznych, ale także analiza mechanizmów podziału cykli. Zostaną w niej zbadane teorie Oswalda Spenglera oraz Arnolda Toynbee opisujące mechanizmy zmiany w odniesieniu do cyklu rozwoju oraz upadku cywilizacji oraz najbardziej uznane socjologiczne koncepcje cykliczne autorstwa Vilfredo Pareto oraz Pitirima Sorokina. W artykule zostaną także przeanalizowane dwie teorie cykliczne z przełomu XX i XX I w. Koncepcja cyklu pokoleniowego Neila Howe’a i Williama Straussa oraz koncepcja cykli sekularnych Piotra Turchina. Istotne jest także porównanie wskazanych teorii z dwudziestowiecznymi uznanymi w socjologii koncepcjami cyklicznymi.