Prawa osób z niepełnosprawnościami a strategiczna litygacja w czasach populizmu

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji osób z niepełnosprawnościami w kontekście populizmu i strategicznej litygacji. W artykule skupiam się na analizie wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie świadczeń pielęgnacyjnych. Najpierw przedstawiam tło społeczne, w jakim należy osadzić orzeczenie Trybunału. W dalszej części dokonuję rekonstrukcji wyroku, której głównym założeniem jest wskazanie najważniejszych punktów uzasadnienia orzeczenia. Następnie omawiam wnioski z rekonstrukcji wyroku. W kolejnych fragmentach przybliżam spojrzenie na argumentację Trybunału i innych stron procesu przez pryzmat definicji upokorzenia zaproponowanej przez Avishaia Margalita. Odnoszę je do strategicznej litygacji i jej braku we wskazanej sprawie. Na koniec badam wpływ populizmu na realizację wyroku oraz sytuację osób z niepełnosprawnościami. Pewne fragmenty uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego mogą prowadzić do upokorzenia grupy osób z niepełnosprawnościami, podobnie jak brak realizacji tego wyroku przez ustawodawcę. Stawiam tezę, że nie doszło do strategicznej litygacji, albowiem nie było możliwości narracyjnej i siły politycznej opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnościami. Ponadto podkreślam, że populizm przyczynia się do kierowania nowych świadczeń socjalnych dla tej grupy, które nie przekładają się na realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego.