Opisać ogień: o pożytkach niehermeneutycznego projektu H.U. Gumbrechta dla badań nad wierszem

Abstract

Artykuł jest propozycją otwarcia badań wersologicznych na problematykę obecności w oparciu o projekt niehermeneutycznej humanistyki Hansa Urlicha Gumbrechta. Autorka przedstawia ograniczenia wersologii zorientowanej semantycznie, zarazem jednak wskazuje możliwość kontynuacji formalno-strukturalnej tradycji badań nad wierszem, śledząc niesemantyczne wątki w pracach polskich teoretyków: Janusza Sławińskiego, Lucylli Pszczołowskiej i Teresy Dobrzyńskiej. Funkcję exemplum pełni wiersz Tomasza Różyckiego Panny nieroztropne, rozważaniom teoretycznym patronują zaś dwie przenikliwe intuicje współczesnych poetów: przewrotna teza Eugenio Montalego o beznadziejnej semantyczności poezji oraz nietzscheański z ducha postulat Adama Zagajewskiego, by wersolodzy nie zajmowali się popiołem, lecz ogniem, tj. badali żywe, estetycznie oddziałujące formy wierszowe.