Dijital ve Geleneksel Kitap Yayıncılığının Ülkelere Göre Değerlendirilmesi

Abstract

Kitap yayıncılığının iş akışını ve teknolojisini etkileyen üç kırılma aşaması görülmektedir: 1. Kitapların elle yazılması ve çoğaltılması aşaması. 2. Matbaanın baskı teknolojisine dayalı kitlesel üretimi aşaması 3. Dijital teknolojiye (e-kitap) dayalı üretim ve dağıtım aşaması. Günümüz bilgi toplumunda uzun tarihsel süreç içerisinde elle yazılan ve çoğaltılan kitap üretimini yerinden eden matbaaya dayalı iş modeli, kitap endüstrisinin rekabet koşullarını belirleyen kitap üretim (kâğıt, baskı vb.) ve dağıtım giderlerini ortadan kaldıran dijital yayıncılık (e-yayıncılık) tarafından etkilenmektedir. Bu çalışmada kitap yayıncılığının mimarisini belirleyen üretim ve dağıtım teknolojisi tarihsel bağlamı üzerinden değerlendirilmiştir. Daha sonra özellikle Sanayi Devrimiyle ekonomik, teknik ve sosyal boyutuyla kitap yayıncılığını bir endüstriye dönüştüren bu taban üzerinden günümüze gelen kitap endüstrisinin ekonomik görünümü endüstrileşmiş ülkeler örneği bağlamında incelenmiştir. Kitap endüstrisinin tarihsel ve yapısal değişkenlerinin ekonomik ve teknolojik görünümünü ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, “literatür taramasına” ve “betimleme çalışmasına” dayanmaktadır. Kuzey Amerika ve Avrupa Birliği ülkeleri (Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya) ile Japonya ve Türkiye çalışmanın örneklemi olarak seçilmiştir. Japonya büyük bir ekonomik güç olması dolayısıyla örnekleme dahil edilmiş, Türkiye ise kitap yayıncılığının adı geçen ülkelerin genel görünümü içindeki yerinin görülmesi amacıyla çalışmaya dahil edilmiştir. Matbaa teknolojisini geç benimseyen Osmanlı mirası üzerinde olan, Avrupa ve Amerika’nın yaşadığı Sanayi Devrimi tecrübesi dışında kalan Türkiye’de, bu durum kitap yayıncılığının istenilen düzeyde gelişmesine engel olmuştur.