Firmaların Pay Senedi Geri Satın Alımlarının Belirleyicileri: Uluslararası Bir İnceleme

Abstract

Son yıllarda pay senedi geri satın alım yöntemi ile yapılan kâr payı dağıtımının uygulamada ciddi şekilde arttığı görülmektedir. Bu çalışmanın amacı firmaların pay senedi geri satın alımının belirleyicilerini araştırmaktır. Bu doğrultuda çalışmanın örneklemi 2009-2019 yılları arasında dünya genelinde 62 ülkede faaliyet gösteren 22,445 firma verisinden ve toplam 161,592 gözlem sayısından meydana gelmektedir. Oluşturulan model, lojistik regresyon ve en küçük kareler test yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışmada kullanılan bağımsız değişkenler kârlılık, kaldıraç, maddi duran varlıklar, büyüklük, büyüme fırsatları, araştırma geliştirme harcama oranı ile gayri safi yurt içi hâsıla, doğrudan yabancı yatırım, yurt içi tasarruf oranı olmak üzere firma ve ülke düzeyindeki değişkenlerden oluşmaktadır. Ayrıca ülkeler benimsedikleri hukuk sistemi açısından Anglosakson ve Kıta Avrupası Hukuk sistemi olarak sınıflandırılmıştır. Elde edilen sonuçlar itibariyle doğrudan yabancı yatırım oranı her iki yönteme göre pay geri alımları üzerine etkisi istatistiki olarak anlamlı çıkmamıştır. Bunun yanında hem firma düzeyinde hem de ülke düzeyindeki diğer değişkenlerin firmaların pay senedi geri satın alım yöntemiyle yaptıkları kâr payı dağıtımına önemli ve istatistiksel olarak anlamlı etkilerin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca pay senedi geri satın alımlarının belirleyicilerinin incelenmesinde, lojistik regresyon yöntemi ile elde edilen bulguların teorik beklentilerle ve literatürde yer alan önceki bulgularla daha uyumlu sonuçlar ortaya koymasından dolayı, bu yöntemin daha tutarlı bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Pay senedi geri satın alım kararları kapsamında geliştirilen model çalışmanın güçlü ve özgün yanını göstermektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın sonuçlarının literatüre, uygulamacılara, yatırımcılara katkı sağlayan ve yeni bir perspektif kazandıran bir kılavuz olduğu düşünülmektedir.