MYTHOLOGICAL THEMES IN MODERN ARAB POETRY

Abstract

Bu çalışmanın ana hedefi “İnsanlar neden mitolojik figürlere ihtiyaç duyarlar?” ve “Mitolojik figürler kullandıklarında ‎değişen nedir?” sorularına cevap aramaktır. Zira bu gibi sorular atalarımızı daha iyi anlamamıza yol açarken, bizim ‎düşünce ufkumuzu da genişletecektir. Bir açıdan mitoloji; yazı, kâğıt ve kalemin keşfedilmediği, eğitim ve eğitim ‎kurumlarının henüz oluşmadığı arkaik dönemlerde yaşayan insanlar için bir tür okul görevi görmüştür. Ayrıca mitoloji; ‎insanların yaşadığı coğrafyaya ait önemli gördükleri kişileri, nesneleri ve mekânları kutsallaştırıp, sırrını çözemedikleri ‎olayları -metafizik âlem- gerek nesir ve gerekse şiirde çeşitli olağanüstü şekillerde yorumlamasına yardımcı olan bir ‎olgudur. Arap mitolojisine gelecek olursak; kökeni İslam öncesi dönemle başlamış olan Arap şiirinde mitolojik öğe ‎kullanımı, modern Arap edebiyatı olarak isimlendirilen evrede farklı ivmeler kazanmıştır. Arap dünyasının Batı ile olan ‎ilişkiler neticesinde 20. yy. ilk çeyreğinde Arap şiiri şekil ve konu açısından klâsik dönemden çok farklı sayılabilecek bir ‎çizgiye doğru yönelmiştir. Batı’da öğrenim görmüş, edebiyatlarını okumuş ve bunların etkisinde kalmış Arap ‎entelektüelleri ve edebiyatçıları Arapça konuşulan dünyanın pek çok yerinde sayıları her geçen gün artmış ve böylece ‎Arap modernleşme sürecine katkı sağlamışlardır. Aynı zamanda Arap edip ve aydınlar tarafından gerek yurt içinde ‎gerekse yurt dışında kurulan İhyâ, Dîvân, er-Râbitatu’l-Kalemiyye, el-῾Usbetu’l-Endelusiyye, Mecelletü’ş-Şi‘r, Temmuz ‎ve Apollo gibi edebi ekol veya okullar sayesinde, Arap toplumu Batı ile entegre olmada çok hızlı bir yol almıştır. Bu ‎aşamada şiirde çok önceden beri kullanılmakta olan mitolojik unsurlar modernleşme süreci sonrası sadece yerel mitolojik ‎ögeler olmaktan çıkmış, Batı, Mısır, Mezopotamya ve Uzak Doğu gibi bölgesel mitolojiler de kullanılmaya başlanmıştır. ‎Şiirlerinde çokça mitolojik öge kullananların başında Bedr Şâkir es-Seyyâb, Nâzik el-Melâike, Mahmud Dervîş, Halîl ‎Hâvî,Adonis, Abdulvehhâb el-Beyâtî, ve Emel Dunkul gibi şair ve entelektüeller gelmektedir. Bu şairler, şiirlerinde ‎bazen Doğu bazen de Batı mitolojilerini kullanarak; sosyo-politik konulara dikkat çekmek, eleştirilerine derin bir boyut ‎kazandırmak ve kitleleri harekete geçirmek gibi bir amaç edinmişlerdir. Bu çalışmada Arap şiirinde kullanılan mitolojiye ‎dair ana temalardan bahsedilecek, konuyla ilgili şiir örnekleri verilecektir‎.