İŞ SÖZLEŞMESİNİN AHLAK VE İYİNİYET KURALLARINA AYKIRILIK VE BENZERİ NEDENLERLE FESHİNİN (İŞ KANUNU m. 25/II) CEZA HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

İşçinin iş sözleşmesinin haklı nedenle derhal fesih nedenlerinden bir bölümünü 4857 sayılı İş Kanunu m. 25/II’de “işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri davranışlarına dayalı nedenler” oluşturmaktadır. İş. Kanunu m. 25/II’teki fiillerin bir bölümü ceza hukuku açısından suç oluşturan fiiller (cinsel taciz, hırsızlık, mala zarar verme) niteliğinde olsa da bir bölümü, içeriği belirsiz ifadelerle açıklanan davranışlardan oluşmaktadır. İş sözleşmesinin feshedilmesi üzerine işveren durumu Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) yaptığı bildirimde, işçiyi hangi gerekçe ile işten çıkardığını bir kod numarasıyla işaretleyerek bildirmek zorundadır. İş Kanunu m. 25/II yer alan “ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerlerine dayalı davranışlar” SGK’nın 1 Nisan 2021 tarihli genelgesiyle yapılan değişikliğe kadar, SGK’ye “Kod-29” olarak bildirilmekteydi. İş Kanunu’ndaki söz konusu hükme dayanılarak çok sayıda iş akdine son verilmesi ve durumun SGK’ye Kod-29 olarak bildirilmesine yönelik eleştiriler üzerine SGK, bir genelgeyle Kod-29’daki fiillerin her biri için 42’den 50’ye kadar ayrı ayrı kodlar belirlemek yoluna gitmiştir. Çalışmada, İş Kanunu m. 25/II’de yer alan ve bir kısmı suç oluştururken bir kısmı suç oluşturmayan fiillerden dolayı iş akdinin feshi, ceza hukuku açısından tartışılarak hukuki denetimin sağlanabilmesi için işverene haklı fesih hakkı veren İş Kanunu m. 25/II’deki hallerin içeriğinin somutlaştırılması önerilerek, işçinin keyfi olarak işten çıkarıldığının ispatlanması durumunda, işverenin sorumluluğu ele alınmaktadır.