Hâfız-ı Kütübden Kütüphaneciye: Osmanlıdan Günümüze Bir Mesleğin Gelişimi

Abstract

Kutuphanecilik, kutuphanelerin ortaya cikisiyla birlikte gelisen dunyanin eski mesleklerinden biridir. Buna bagli olarak kutuphaneciler de antik caglardan gunumuze kadar bilgi hizmeti veren eski bir meslegin mensuplaridir. Bu calismada kutuphaneciligin mesleki bir formasyon olarak gelisimi ve kutuphanecilerin (hâfiz-i kutublerin) Osmanlidan gunumuze kadar degisen rolleri incelenecektir. Bu surec hâfiz-i kutublugun ortaya cikisindan Tanzimat’in ilanina kadar, Tanzimat’in ilanindan Cumhuriyet’in ilanina kadar ve Cumhuriyet’in ilanindan gunumuze kadar uc donem halinde degerlendirilecektir. Bu uc doneme ait tespit edebildigimiz belgeler ve kaynaklar isiginda hâfiz-i kutublerin gorevlendirilme sekilleri, sorumlu olduklari isler ve donemler arasindaki farklar tespit edilecektir. Osmanli donemine ait birinci kisim kutuphane vakfiyeleri uzerinden incelenerek degerlendirmeler yapilacaktir. Hâfiz-i kutub terimi gecen kutuphane vakfiyelerinde kutuphanecilik mesleginin izleri aranacaktir. Yine Osmanli donemine ait ikinci kisim icin bu donemde kurulmus modern okul kutuphanelerinin kurulus nizamnameleri degerlendirilecektir. Modern okul kutuphanelerinde istihdam edilen hâfiz-i kutubler ile vakfiyeler araciligi ile atanan hâfiz-i kutubler arasinda herhangi bir fark olup olmadigi arastirilacaktir. Ucuncu kisimda ise Cumhuriyet doneminde atanan kutuphaneciler incelenecektir. Bu donemde kutuphanecilerin nasil egitim aldiklari ve nasil uzmanlastiklari incelenecektir. Son olarak Turkiye’de baslayan kutuphanecilik egitimi faaliyetleri arastirilacaktir. Kutuphanecilik egitimlerinin once kurslar daha sonra universitelerde lisans seviyesinde egitim almalarina kadar gecen seruven anlatilacaktir.