İki Şehrin Şiiri: Gazelde İstanbul ve Galata İkilisi

Abstract

Şairlerin tahayyülünde İstanbul, fetihten hemen sonra Galata ile el ele belirmiştir. Bu beliriş anındaki çok yanlılık ve ardından gelen değişim ve dönüşümleri anlamak, şiirler toplamına bakmak kadar, şiirler arasındaki tür farklarını, yazar niyetlerini, okur beklentilerini de ele almayı gerektirir. Bu yazıda bir nazire zincirine bakarak İstanbul’un Galata üzerinden okunuşlarına örnekler sunarken, gazel türünün iki şehir arasındaki rekabeti şiir imgelerine dönüştürerek tetiklediğini de öne sürüyorum. Gazelde bir yüzyıl, diğer türlerde yüzyıllar süren İstanbul/Galata ikiliğine II. Mehmed’in (hük. 1451–1481) Farsça bir beytiyle girebiliriz.