Jurij Bohdanowycz Kluczkowskyj, Pryncypy wyborczoho prawa: doktrynalne rozuminnia, stan ta perspektywy zakonodawczoji realizaciji w Ukrajini, Kyjiw 2018, ss. 908

Abstract

Zasady prawa wyborczego – jedno z centralnych zagadnień prawa konstytucyjnego (a także nauk o polityce) – są przedmiotem bardzo wielu opracowań. Recenzowana monografia zajmuje się nimi z punktu widzenia doktryny i praktyki ustrojowej Ukrainy z bardzo szerokim tłem prawnoporównawczym. To bardzo obszerne dzieło obejmujące blisko tysiąc stron druku. Nie sposób więc w krótkiej formie, chociażby pobieżnie, zrelacjonować wszystkich poruszanych w nim wątków. Zajmę się tylko niektórymi z nich, tymi które z punktu widzenia polskiego czytelnika, moim zdaniem, mogą być najbardziej interesujące1. Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, podzielonych na podrozdziały, oraz osobno wyodrębnione – wstęp i wnioski. Rozdział pierwszy to autorskie spojrzenie na generalia związane z zasadami prawa wyborczego (miejsce prawa wyborczego w systemie prawa, istotę i rolę zasad prawa, w tym także prawa wyborczego, dla całego systemu prawa itp.), próba systematyki zasad prawa wyborczego, opis międzynarodowych standardów w tym zakresie, wskazanie znaczenia dla demokratycznych wyborów zasad praworządności i legalizmu, charakterystyka zasady przedstawicielstwa i cech mandatu przedstawicielskiego. Sposób widzenia zasad prawa wyborczego przez Jurija Kluczkowskiego nawiązuje do ujęcia zasad prawa zaproponowanego przez Ronalda Dworkina i Roberta Alexy’ego. Zasady prawne ujmowane są przez nich jako rodzaj norm postępowania, w których wyróżnia się podklasę zasad i podklasę reguł. Zasadą jest taka norma, która stanowi argument za konkluzją, żeby powstała pewna konsekwencja prawna, ale nie wyznacza tych konsekwencji, które „automatycznie” powinny nastąpić, jeżeli zachodzą przewidziane przez tę zasadę