“ADI VASFİYE” VE “AH BELİNDA” FİLMLERİNDE BELLEK YANILSAMALARI VE TOPLUMSAL CİNSİYET

Abstract

Bellek hatırlama ve unutma ile inşa edilir. Kolektif hafıza belirli bir bağlamda oluşur. Bu bağlamın boyutlarından biri de toplumsal cinsiyet ilişkileridir. Sinema toplumun dinamiklerini resmederken bireysel ve toplumsal bellek inşasında etkili bir rol oynar. Dil, müzik, kurgu ve anlatı yapısı bu inşanın araçlarıdır. 1980’li yıllarda Türk sinemasında kadın filmi dendiğinde akla ilk gelen sinemacı Atıf Yılmaz’dır. Yönetmenin filmlerini çektiği yıllar aynı zamanda kadın hareketinin yükselmeye başladığı dönem olması açısından önemlidir. Bu çalışmada, bahsedilen arka plan düşünülerek Atıf Yılmaz’ın belleğin merkezi rol oynadığı Adı Vasfiye ve Ah Belinda filmleri örneklem olarak seçilmiştir. Filmlerin analizlerine temel oluşturması için bellek, hatırlama ve belleğin sinema ile ilişkisi literatürle temellendirilmiştir. Filmler, toplumsal cinsiyet ilişkileri bağlamında bellek yanılsamalarının nasıl kurulduğunu açıklamak üzere metin analizi yöntemiyle incelenmiştir. Sonuç olarak, iki farklı kadının hikayelerinde görülen bellek yanılsamalarının ve bellek inşasının anlamı değerlendirilmiştir.