OSMANLILAR'DA İMAMLIK MÜESSESESİ VE VAKIFLAR

Abstract

Osmanli Devleti’nde Musluman topluma hizmet veren kadrolar icerisinde oldukca genis bir yer tutan imamlar devletin sonuna kadar mahallenin en nufuzlu sahsiyetleri olmuslardir. Cunku onlar devletin mahalledeki temsilcileri olup yaptiklari dini hizmetler yaninda idari, beledi, adli, egitim ve sosyal konularla alakali bircok resmi gorev de icra etmislerdir. Ancak bu hizmetlerini devlete bagli olarak degil bir vakif gorevlisi yani hademe-i hayrat olarak yerine getirmislerdir. Dolayisiyla ifa ettikleri bu gorev ve hizmetler karsiliginda aldiklari maaslar da vakiflar tarafindan finanse edilmistir. Ote yandan imamlarin mesruta tabiri ile ifade edilen lojman ihtiyaclari vakiflarca karsilandigi gibi lojman verilemeyen imamlara odenen kira bedelleri de yine vakif gelirlerinden karsilanmistir. Bunlarla birlikte “duâguluk” olarak ifade edilen cihetler mukabilinde alinan ve birer ek gelir olarak degerlendirebilecegimiz ucretler de vakif kurumlari tarafindan odenmistir. Imamlik kurumunun vakiflarla olan bu siki ve cok yonlu munasebetlerine ragmen simdiye kadar bu konu ile alakali dogrudan ilgili herhangi bir calisma yapilmis degildir. Bundan dolayi bu makalede ozellikle 19. yuzyil Istanbul’unda gorev yapan imamlarin vakiflarla olan bu ciddi ve koklu munasebetleri ele alinacaktir