Mevlana’ya İzafe Edilen Bir Şiir Şerhi: Abdülmecid Şirvani’nin Hitâb-ı Sihrî Adlı Eseri

Abstract

Bu makalede hayatının bir bölümünü İstanbul’da geçiren Azeri kökenli edip Abdülmecid Şirvani’nin (d. 18??- ö. 19??) tek Türkçe eseri, “Hitâb-ı Sihrî”nin tanıtımı ve muhteva incelemesi yapılmıştır. Eserin müellif hattı el yazması, tek nüsha hâlinde Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları Kataloğu vat.turco.135 numarada tespit edilmiştir. Eserde Mevlana Celalettin Rumi’ye nispet edilen ve sabah erken kalkıp ibadet etme konulu Farsça şiirin şerh ve tercümesi yapılmıştır. Dönemin padişahı Mehmet Reşat’a (V. Mehmet) takdim edilen eser, dinî-tasavvufi türde olup süslü nesir özellikleri taşımaktadır. Üç dilde yazılmış eserde şerh edilen manzumeyle ilgili tercümelerde Türkçe, dinî alıntılarda Arapça, şiir alıntılarında Farsça kullanılmıştır. Eserin içeriğiyle ilgili olarak, Şirvani tarafından Mevlana’ya izafe edilen “Berhîz vakt-i subh-dem” redifli 16 beyitlik Farsça şiirin, muteber Mevlana kaynaklarında yer almadığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda şiirin Mevlana’ya aidiyeti irdelenmiş ve bu konu tartışmaya açılmıştır. Bu çalışmayla, şerh ve tercüme etkinliğine katkı sunacak olan Hitâb-ı Sihrî adlı eserin ilim âlemine sunulması hedeflenmiştir. Eserde şerhi yapılan manzumenin Mevlana’ya aidiyeti konusunda şüphelerimiz dile getirilmiş ve bu konuda ihtiyatlı olunması gerektiği vurgulanmıştır.