Janusz Mariański, Nowa religijność i duchowość – mit czy rzeczywistość? Studium socjologiczne, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019, ss. 265

Abstract

W ciągu ostatnich dziesięcioleci ogromną i wciąż rosnącą popularnością cieszy się pojęcie duchowości. Zjawiska określane tym mianem uchodziły niegdyś za część składową religii – jej pogłębiony, wewnętrzny wymiar, interesujący raczej teologów i duszpasterzy niż socjologów. Obecnie duchowość przeżywa swoją koniunkturę. Dzieje się tak przynajmniej z kilku powodów. W miarę zawężania się zakresu zjawisk określanych jako „religia”, które coraz częściej w społecznym odbiorze kojarzone są z kontekstem instytucjonalnym, rozszerza się zakres zjawisk niemających nic wspólnego z Kościołami, wyznaniami i denominacjami, a jednak odnoszących się do ludzkich poszukiwań wykraczających poza sferę rzeczywistości empirycznej, niekoniecznie powiązanych z sacrum teistycznym. Religia jest coraz częściej kojarzona z zestawem nieprzekraczalnych zakazów i nakazów, niepodlegających dyskusji dogmatów, z przymusem podejmowania decyzji i określania się raz na zawsze. Jest więc często postrzegana jako struktura opresyjna, a nie jest to cecha popularna w kulturze współczesnej, promującej wolność, samostanowienie, elastyczne dostosowywanie się do aktualnych wymogów i sytuacji.