BATI DAĞLIK KİLİKYA KENTLERİNİN TOPOGRAFİK TİPOLOJİLERİNİN KURULUŞ STRATEJİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

Mekân ile insanın birbirini çeşitli yönlerden etkilediği bilinmektedir. Bu etkileşim kimi zaman doğal koşullara, kimi zaman “zaman”a (hem dönem bağlamında hem de süreç bağlamında) ve kimi zaman da idari uygulamalara bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Mekânın insanı biçimlendirmesi daha doğal bir ortamda ve az sayıda insan ile sınırlı hallerde daha mümkün görünmektedir. Çünkü insan sayısının artması artık mekânın toplumla ilişkide olduğu anlamına gelir ki bu da organizasyon, ekonomi, yönetim ve sınıf gibi etkenlerin de bulunması nedeni ile mekân-insan ilişkisinde mekânı edilgen kılar. Toplum içerisinde yaşayan insanın da mekân ile ilişkisinde edilgen hale geldiği düşünüldüğünde, sosyal organizasyonla birlikte mekân belirleme ve biçimlendirmede belirleyicinin artık “idari” kararlar olduğu anlaşılmaktadır. Kentlerin kuruluşuna ilişkin çalışmalarda sanayi devrimi öncesi kentleşme süreci, kent kuruluşunun gerekleri, toplumları (ya da yöneticileri) kent kurmaya iten nedenler, kent ve kent devlet arasındaki ilişki ve farklar (bağlama göre) temel parametrelerdendir. Bu çalışmada kenti etkileyen, oluşturan ve biçimlendiren birçok etken arasından strateji üzerinde durulmuştur. Kent ve devletin ayrı düşünülemediği Grekler’in kent kuruluşunda Batı Dağlık Kilikya’daki topografik kriterlerinin stratejik anlamları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Korsanlardan korunmak için yüksek bölgelere, su kaynaklarına yakınlık nedeniyle nehir kenarlarına, ticaret kaygısı ile limana uygun kıyı bölgelerine kentler kurmak gibi stratejik eğilimlerin olduğu anlaşılmış ve bu stratejik eğilimler topografik tercihlere göre de incelenerek kentlerin tipolojileri belirlenmiştir.