Dionysos- Eros- Panter: Diphilos İmzalı Bir Terrakotta Figürin

Abstract

Hellenistik Dönem ile birlikte Pişmiş Toprak Figürin endüstrisinde üretimin gelişmesi, birçok üretim işliğinin de kurulmasına yol açmıştır. Söz konusu atölyeler ile ilgili en net bilgi, figürinlerin üzerindeki imza ve monograflar yoluyla edinilebilmektedir. Antik Dönemdeki koroplathos ismiyle bilinen terrakotta üreticileri, özellikle Aolis bölgesindeki Myrina kentindeki kazılardan elde edilen veriler aracılığıyla saptanmıştır. Bu üreticilerin ya da atölyelerin arasında Diphilos en bilinenidir. Diphilos’ a ait eserler günümüzde dünyanın çeşitli müze ve koleksiyonlarında bulunmaktadır. Bu çalışmada ele alınan Diphilos imzalı figürin, İzmir Karaoğlu Koleksiyonuna aittir. Söz konusu figürin, Dionysos, Eros ve panter figürlerini kapsayan bir üçlemeden oluşmaktadır. Merkez figür Dionysos, yarı çıplak ve feminen bir tarzda betimlenmiştir. Tipik Hellenistik stilde çıplak ve çocuk Eros ve panter figürleri ana figüre doğru odaklanmış ve böylece piramidal bir kompozisyon yaratılmıştır. Aynı tip figürin grubu Diphilos dışında başka atölyelerde de üretilmiştir. Ancak bu eserin en yakın örneği Atina Arkeoloji Okulu’nda bulunan yine Diphilos imzalı bir başka figürindir. Olasılıkla bu iki eser aynı kalıptan üretilmişlerdir. İkonografik açıdan ise Dionysos’un feminen betimi, antik literatürde de sözü edilen tanrının çift cinsiyetli kimliğini, Eros ile birlikteliği ise her iki tanrının çılgınlık duygusunu yayma konusundaki ortak misyonlarını ortaya koyar.