VN-verdrag handicap

Abstract

De datum van de inwerkingtreding van het VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (VN-verdrag Handicap), 14 juli 2016, had een bijzondere lading voor de ervaringsdeskundige jongvolwassenen van Wij Staan Op!, onder wie ondergetekende. Het Handvest voor Vrijheid, Gelijkheid en Menselijkheid had namelijk als oorspronkelijke ondertitel Een modern pleidooi met een knipoog naar de Franse revolutie.1 Naar de ratificatie van het verdrag op Quatorze Juillet werd bijna tien jaar reikhalzend uitgekeken door grote groepen mensen met een handicap of chronische ziekte. Het jaar 2021 markeert vijf jaar VN-verdrag handicap. Hoewel de grondslagen ervan de afgelopen jaren steeds meer bekendheid kregen binnen de Nederlandse gehandicaptengemeenschap, bleven de grote veranderingen waar velen op hoopten uit. Belangrijk onderwerp van gesprek was in ieder geval wel de met het verdrag voorgestane transitie van het medisch model naar het sociale model. In Nederland is op dit moment nog vaak het medisch model overheersend. Hierbij wordt gedacht vanuit beperkingen en het ondersteunen van mensen vanuit een zekere behoefte om hen aan de norm te laten voldoen. Het VN-verdrag Handicap daarentegen gaat veel meer uit van het sociale model. Hierbij staat menselijke gelijkwaardigheid centraal, waarbij in sommige gevallen een ondersteuningsbehoefte hoort.2 Hoewel het sociale model voor velen de voorkeur heeft, doet het mijns inziens de enorme diversiteit aan ondersteuningsbehoeften van mensen met een handicap tekort. Het culturele model biedt daarvoor een middenweg: hierin hebben het medische en sociale model beide een plaats. Afhankelijk van de situatie kan er gekozen worden voor het best passende model. Gaat het om een gezondheidsvraagstuk dan kan het medische model zeer toepasselijk zijn, zonder daarbij afbreuk te doen aan de sociale gelijkwaardigheid.3