Profesyonel Askeri Eğitim ve Türkiye’nin Model Arayışı

Abstract

Bu makale profesyonel askeri eğitim modellerinin gelişimini ve Türkiye’nin bu alandaki tecrübesini incelemektedir. Bu amaçla Türkiye dahil sekiz ülkenin profesyonel askeri eğitim modellerinin ana hatları açıklanmıştır. Subaylık mesleğine özgü okullar başlangıçtan günümüze değin dönemin şartlarına ve her ülkenin kendi önceliklerine göre değişmiştir. Buna rağmen profesyonel askeri eğitimin ana ilkeleri üzerindeki tartışmalar devamlılık arz etmektedir. Başlangıçta sadece “askerler tarafından askerler için” şeklinde özetlenebilecek olan askeri eğitim günümüzde sivil-asker iş birliği ve üniversiteleşme eğilimindedir. Makalenin ana argümanı, Türkiye’nin de Osmanlı döneminden itibaren bu ana akımları takip etmesine rağmen kısır tartışmalar, reform hareketlerine karşı direnç ve ülkenin iç siyasetinde krizlere varan dalgalanmalar neticesinde askeri eğitim sisteminde melez modeller üzerinden ilerlediği yönündedir. Modern askeri eğitim sisteminin genellikle kriz durumları ile birlikte değiştiği, ancak bu değişimin eski sistemi tamamen ortadan kaldıramadan sadece bazı yönlerini etkileyebildiği görülmektedir. Ayrıca askeri eğitimin felsefesinin anlaşılamaması ve kısa vadeli ihtiyaçlara öncelik verilmesi bu melezleşmeyi pekiştirmiştir. Bu durum periyodik olarak sisteme müdahale edilmesine yol açmıştır. Bununla birlikte 2016 darbe girişiminden sonra ilk defa ülkeye özgü bir modelin geliştirilebildiğini söylemek mümkündür. Ancak bu modelin de geçmiştekilerle aynı sorunu yaşamaması için eğitimin ana prensiplerine sadık kalınması ve radikal değişimlere açık olunması gerektiği değerlendirilmektedir.