{"title":"The Positivist Construction of Yekta, Ezgi and Arel Theories in Turkish Music: A Brief but Critical History","authors":"O. Öztürk","doi":"10.31722/ejmd.757313","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Gunumuzde Turk muzigi teorisi olarak taninan teori, aslinda, Şark/Osmanli muzigine ilmi, asri ve medeni bir teori kazandirmak maksadiyla baslatilan bir surecin urunudur. Bu teorinin, uc mevlevi seyhi ile uc muntesibin ortak calismalariyla uretildigiyle ilgili olarak Oztuna tarafindan gelistirilmis ve yaygin sekilde kabul goren kisa bir anlati vardir. Bu makalede, Osmanli muziginde, teori alanini modernlestirmek icin Rauf Yekta, Suphi Ezgi ve Sadeddin Arel tarafindan yapilan mudahaleler, tarihsel belge, taniklik ve anilara dayali olarak ele alinmaktadir. Arastirmanin amaci gelistirilen teorilerle ilgili olaylarin ayrintili bir kronolojisini olusturmak; bu teorilerin insasinda dogrudan veya dolayli sekilde rol alanlari belirlemek ve tum bulgulari prosopografik cercevede degerlendirilmektir. Kronolojide, surecin bilinmeyen, ihmal edilmis olan, az veya yanlis bilinen ayrintilarina odaklanilmistir. Veriler isiginda, teorinin modernlestirilmesi calismalarina katilanlar, Rauf Yekta ve Sadeddin Arel isimleri etrafinda ele alinmistir. Buna gore Rauf Yekta’nin etrafindaki isimler Mevlevi seyhleri Ataullah ve Celaleddin, matematikci Salih Zeki Bey ve dolayli olarak Mikail Mishaqa’dir. Arel’in etrafinda toplanan isimlerden Suphi Ezgi ve Salih Murad Uzdilek calismalara dogrudan katilirken, Yilmaz Oztuna da, surecin tarihyazim boyutunda dolayli olarak yer almistir. Bu arada Mevlevi Şeyhi Huseyin Fahreddin’in ise Oztuna’nin yaptigi bir hatadan dolayi calismalara dahil edildigi ortaya cikmistir. Arastirmanin prosopografik boyutu, modernlestiricilerin, basin, yabanci elcilikler, yabanci okullar, sufi tarikatlar, burokratlar, siyasi partiler, misyonerler, edebiyatcilar ve masonlar gibi cok cesitli sosyal, siyasal ve entelektuel cevrelerle girift iliskiler icinde olduklarini gostermistir. Teoriyi modernlestirmek isteyenler, yaptiklari mudahaleleri bilim ve ilerleme fikri uzerinden mesrulastirmaya cabalamislar; Garpcilik ve Comte pozitivizmini ise bir topyekun kurtulus caresi olarak gormuslerdir. Ses sistemi ve teorik icerikle ilgili temel arastirmalarin tumu, Rauf Yekta tarafindan yapilmis olmasina ragmen, olumunden sonra bu icerik, Arel tarafindan, Bati armonik tonalitesine uygun olarak donusturulmus ve bu son haliyle de, Turk muzigi teorisi olarak bilinir olmustur.","PeriodicalId":416510,"journal":{"name":"Eurasian Journal of Music and Dance","volume":"14 4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2020-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"1","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Eurasian Journal of Music and Dance","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31722/ejmd.757313","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 1
Abstract
Gunumuzde Turk muzigi teorisi olarak taninan teori, aslinda, Şark/Osmanli muzigine ilmi, asri ve medeni bir teori kazandirmak maksadiyla baslatilan bir surecin urunudur. Bu teorinin, uc mevlevi seyhi ile uc muntesibin ortak calismalariyla uretildigiyle ilgili olarak Oztuna tarafindan gelistirilmis ve yaygin sekilde kabul goren kisa bir anlati vardir. Bu makalede, Osmanli muziginde, teori alanini modernlestirmek icin Rauf Yekta, Suphi Ezgi ve Sadeddin Arel tarafindan yapilan mudahaleler, tarihsel belge, taniklik ve anilara dayali olarak ele alinmaktadir. Arastirmanin amaci gelistirilen teorilerle ilgili olaylarin ayrintili bir kronolojisini olusturmak; bu teorilerin insasinda dogrudan veya dolayli sekilde rol alanlari belirlemek ve tum bulgulari prosopografik cercevede degerlendirilmektir. Kronolojide, surecin bilinmeyen, ihmal edilmis olan, az veya yanlis bilinen ayrintilarina odaklanilmistir. Veriler isiginda, teorinin modernlestirilmesi calismalarina katilanlar, Rauf Yekta ve Sadeddin Arel isimleri etrafinda ele alinmistir. Buna gore Rauf Yekta’nin etrafindaki isimler Mevlevi seyhleri Ataullah ve Celaleddin, matematikci Salih Zeki Bey ve dolayli olarak Mikail Mishaqa’dir. Arel’in etrafinda toplanan isimlerden Suphi Ezgi ve Salih Murad Uzdilek calismalara dogrudan katilirken, Yilmaz Oztuna da, surecin tarihyazim boyutunda dolayli olarak yer almistir. Bu arada Mevlevi Şeyhi Huseyin Fahreddin’in ise Oztuna’nin yaptigi bir hatadan dolayi calismalara dahil edildigi ortaya cikmistir. Arastirmanin prosopografik boyutu, modernlestiricilerin, basin, yabanci elcilikler, yabanci okullar, sufi tarikatlar, burokratlar, siyasi partiler, misyonerler, edebiyatcilar ve masonlar gibi cok cesitli sosyal, siyasal ve entelektuel cevrelerle girift iliskiler icinde olduklarini gostermistir. Teoriyi modernlestirmek isteyenler, yaptiklari mudahaleleri bilim ve ilerleme fikri uzerinden mesrulastirmaya cabalamislar; Garpcilik ve Comte pozitivizmini ise bir topyekun kurtulus caresi olarak gormuslerdir. Ses sistemi ve teorik icerikle ilgili temel arastirmalarin tumu, Rauf Yekta tarafindan yapilmis olmasina ragmen, olumunden sonra bu icerik, Arel tarafindan, Bati armonik tonalitesine uygun olarak donusturulmus ve bu son haliyle de, Turk muzigi teorisi olarak bilinir olmustur.