"ҮНДІ-ЕУРОПА ТІЛДЕРІНДЕ ҰШЫРАСАТЫН ТҮРКІ СӨЗДЕРІ ТУРАЛЫ"

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series Pub Date : 2022-09-30 DOI:10.48081/utrw1712

Н. С. Олизько, Ш. А. Хамитова, А. С. Адилова, А. Г. Ибраева

{"title":"\"ҮНДІ-ЕУРОПА ТІЛДЕРІНДЕ ҰШЫРАСАТЫН ТҮРКІ СӨЗДЕРІ ТУРАЛЫ\"","authors":"Н. С. Олизько, Ш. А. Хамитова, А. С. Адилова, А. Г. Ибраева","doi":"10.48081/utrw1712","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"\"Бұл мақалада ағылшын тілінде және басқа да тілдерде кездесетін кірме сөздер мәселесі қарастырылады. Тілдік байланыстар лингвистикалық, мәдени және тарихи факторлардың өзара әрекеттестігінде байқалады және мәдениетаралық коммуникацияның маңызды процесі болып саналады. Мақалада тілдің түрлі тарихи сатылардан өтуі нәтижесінде және түрлі тілдердің арасында болатын кейбір дыбыстық сәйкестіктер мен дыбыстық алмасулар лингвистикалық өзгеріске әкеп соқтыратыны туралы айтылады. Тіл механизмі ретінде түрлі тілдерде белсенді қолданылатын түркі лексикалық элементтері ерекше назар аударуды талап етеді. Әрқилы объективті себептерге байланысты тіл сол жаратылған қалпында сақталып қалмайды, ол үнемі дамып, заман, қолданыс талабына сай азды-көпті өзгерістен тыс қала алмайды. Тілдердің мұндай тоғысуы халықтар арасындағы қарым-қатынас барысында туады. Ел мен елдің арасында болып жатқан саяси-экономикалық, мәдени байланыстардың арқасында тілдер арасында алмасу, араласу басталады. Осындай байланыстардың нәтижесінде түркі кірме сөздерінің тек ағылшын тілінде ғана емес, шығыс славян тілдерінде де көп кездесетіні байқалады. Мақалада кірме сөздердің белгілі бір жүйенің әсерінен көптеген фонетикалық, грамматикалық, тіпті семантикалық өзгерістерге ұшырайтыны және осылайша берілген жүйенің фонетикалық, грамматикалық және семантикалық заңдарына бейімделетіні нақты мысалдармен көрсетілген. Ассимиляция процесі терең болғаны соншалық, кірме сөздердің шығу тегі түркі емес тілдерде сөйлейтіндерге сезілмейтіні және оны тек этимологиялық талдау арқылы ғана анықтауға болатыны нақтыланған.\"","PeriodicalId":151869,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Bulletin of Toraighyrov University. Philology series","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.48081/utrw1712","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

"Бұл мақалада ағылшын тілінде және басқа да тілдерде кездесетін кірме сөздер мәселесі қарастырылады. Тілдік байланыстар лингвистикалық, мәдени және тарихи факторлардың өзара әрекеттестігінде байқалады және мәдениетаралық коммуникацияның маңызды процесі болып саналады. Мақалада тілдің түрлі тарихи сатылардан өтуі нәтижесінде және түрлі тілдердің арасында болатын кейбір дыбыстық сәйкестіктер мен дыбыстық алмасулар лингвистикалық өзгеріске әкеп соқтыратыны туралы айтылады. Тіл механизмі ретінде түрлі тілдерде белсенді қолданылатын түркі лексикалық элементтері ерекше назар аударуды талап етеді. Әрқилы объективті себептерге байланысты тіл сол жаратылған қалпында сақталып қалмайды, ол үнемі дамып, заман, қолданыс талабына сай азды-көпті өзгерістен тыс қала алмайды. Тілдердің мұндай тоғысуы халықтар арасындағы қарым-қатынас барысында туады. Ел мен елдің арасында болып жатқан саяси-экономикалық, мәдени байланыстардың арқасында тілдер арасында алмасу, араласу басталады. Осындай байланыстардың нәтижесінде түркі кірме сөздерінің тек ағылшын тілінде ғана емес, шығыс славян тілдерінде де көп кездесетіні байқалады. Мақалада кірме сөздердің белгілі бір жүйенің әсерінен көптеген фонетикалық, грамматикалық, тіпті семантикалық өзгерістерге ұшырайтыны және осылайша берілген жүйенің фонетикалық, грамматикалық және семантикалық заңдарына бейімделетіні нақты мысалдармен көрсетілген. Ассимиляция процесі терең болғаны соншалық, кірме сөздердің шығу тегі түркі емес тілдерде сөйлейтіндерге сезілмейтіні және оны тек этимологиялық талдау арқылы ғана анықтауға болатыны нақтыланған."

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Bulletin of Toraighyrov University. Philology series

自引率

0.00%

发文量