Değerler Eğitiminde Klasik Türk Edebiyatı Metinlerinden Faydalanmak: Manzum Nasihatnameler Örneği

Abstract

Bu arastirmada nasihatname turunde kaleme alinan eserlerin, Ortaogretim Turk Dili ve Edebiyati Dersi (9, 10, 11 ve 12. Siniflar) Ogretim Programi’nda yer alan adalet, durustluk, sabir, saygi, yardimseverlik gibi evrensel degerlerin genc nesillere asilanmasinda onemli bir kaynak olabilecegi vurgulanmak istenmistir. Orneklem olarak Vasiyyet-i Nusirevân-i Âdil Be-Puseres Hurmuz-i Tâcdâr, Şeyh Esref b. Ahmed Nasihat-nâmesi, Pendnâme-i Emiri Celebi, Hayriyye, Lutfiyye ve Pend-nâme-i Lokman Hekim Terceme-i Manzumesi isimli alti manzum nasihatname belirlenmis ve bu metinler uzerinde betimsel analiz yapilmistir. Arastirmada bu dokumanlarin incelenmesinin baslica nedeni muelliflerin eserlerini dogrudan cocuklari, kimilerinde kendi evlatlarini muhatap alarak nazmetmeleridir. Calisma kapsaminda incelenen dokumanlarin sagladigi veriler gostermektedir ki XIII-XIX. yuzyillarda kaleme alinan klasik Turk edebiyatina ait metinler, evrensel degerleri aktarmaya yonelik nasihat icerigi bakimindan oldukca zengin bir malzemeye sahiptir ve bu baglamda nasihatnamelere hususi bir yer acmak gerekir. Cunku nasihatnamelerin temel yazilis nedeni askin degerleri dogrudan veya ima, gonderme, kissadan hisse yoluyla muhataba hatirlatma, ogretme, benimsetme; muhataplarin degerleri hayatlarina tatbik etmelerini, sonraki kusaklara nakletmelerini ve boylece degerli insanlar olmalarini temin etmedir. Klasik Turk edebiyati metinlerinin; bugunun cocuklarinin ilgi ve gereksinimleri, soz dagarciklari ve idrak duzeyleri olcut alinip itinali bir planlama, inceleme, belirleme ve siniflama surecinden gecirilmek suretiyle yuce degerlerin taze dimaglara aktariminda oldukca etkili bir egitim ve ogretim gereci olarak kullanilabilecegi dusunulmektedir.