แนวทางการออกแบบพิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้เพื่อคนพิการทางการเห็น

Abstract

แนวคิดของพิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้สมัยใหม่เป็นสถานที่เพื่อการเรียนรู้ที่ทุกคนสามารถเข้าศึกษาและใช้บริการได้ แต่พิพิธภัณฑ์และศูนย์การเรียนรู้ส่วนใหญ่คนพิการทางการเห็นไม่สามารถเข้าถึงได้ทั้งทางด้านกายภาพและข้อมูล การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการเข้าถึงทางกายภาพ และสิ่งอำนวยความสะดวก 2) ศึกษาการเข้าถึงข้อมูล การออกแบบสื่อจัดแสดง 3) ปัญหาและข้อจำกัด 4) เสนอแนะแนวทางการออกแบบทางกายภาพ สิ่งอำนวยความสะดวกและสื่อจัดแสดงที่เหมาะสม เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย ได้แก่ การสังเกต การสัมภาษณ์ เก็บข้อมูลกรณีศึกษา 4 แห่ง วิธีการโดยจัดทำงานป้ายชิ้นตัวอย่างให้ผู้เชี่ยวชาญประเมิน นำข้อมูลและข้อเสนอแนะที่ได้มาวิเคราะห์และเสนอแนวทางในการออกแบบ หลังจากนั้นเชิญผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับคนพิการทางการเห็น รวม 19 คน ประเมินการเข้าถึงในพื้นที่จริงอีกครั้ง ผลการวิจัยพบว่า คนพิการทางการเห็นต้องการ การเข้าถึงทางกายภาพ ได้แก่ 1) เส้นทางชมนิทรรศการที่เข้าใจง่าย เป็นเส้นทางเดียวกับคนทั่วไปไม่แบ่งแยก 2) พื้นผิวต่างสัมผัส ต้องมีความนูน รูปแบบมาตรฐานสากล 3) องค์ประกอบอาคารอื่นๆ มีตามมาตรฐาน สอดคล้องกับกฎหมาย 4) จุดลงทะเบียนมีระดับความสูงเทียบเท่ากับคนทั่วไป มีเจ้าหน้าที่คอยให้บริการ ส่วนการเข้าถึงข้อมูลควรมี 1) ป้ายข้อมูลที่มีอักษรเบรลล์ ขนาดมาตรฐาน แต่ข้อความเบรลล์ไม่ควรยาวมากเกินไป 2) มีสื่อเสียงบรรยายภาพ เพราะเป็นสื่อที่เข้าถึงได้ง่าย 3) QR code และ QR Braille เพื่อสแกนรับข้อมูลเพิ่มเติม 4) วัตถุจำลอง สามารถคลำสัมผัสพร้อมฟังเสียง จะเกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น 5) แผนผังต่างสัมผัส เพื่อให้ทราบขอบเขตของอาคารและสิ่งอำนวยความสะดวก และสิ่งที่มีความจำเป็นอีกอย่างหนึ่งคือ การบริการจากเจ้าหน้าที่นำชม