SOME NOTES ON THE VOCABULARY OF MUSAMERETNAME, ONE OF THE FIRST PRODUCTS OF MODERN TURKISH STORYTELLING

ASYA STUDIES Pub Date : 2023-01-05 DOI:10.31455/asya.1196741

Enfel Doğan

{"title":"SOME NOTES ON THE VOCABULARY OF MUSAMERETNAME, ONE OF THE FIRST PRODUCTS OF MODERN TURKISH STORYTELLING","authors":"Enfel Doğan","doi":"10.31455/asya.1196741","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Emin Nihad Bey (1838-1879) tarafından, 1872-1875 yılları arasında yayımlanan Müsameretname, on iki cüzde tamamlanmış olup yedi uzun hikâyeden meydana gelmektedir. Bu eser, edebiyatımızda, modern (Batı tarzı) Türk hikâyeciliğinin ilk örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. “Müsameretname” sözcüğü gece sohbetleri, gece hikâyeleri anlamına gelmekte olup eser, uzun kış gecelerinde bir araya gelen kişilerin birbirlerine hikâyeler anlatmalarıyla oluşur. \nMüsameretname’de ara sıra döneminin klasik Osmanlı Türkçesiyle yazılmış ifadelere rastlanmakla beraber halkın konuşma dilinden de birçok öge de eser içerisinde bulunmaktadır: \na) Bugünün ölçünlü dilinde kullanmadığımız Türkçe ve Türkçeleşmiş kelimeler: yoğunuzdu! (= yok artık), deyindi! (= haydi), alındı! (= alın işte), benilledim (< belinledim= irkildim/ürktüm), kuşkutma- (= ürkütmemek), öğür (= alışmış, dost), çemreyerek (= kolları, paçaları sıvayarak), ayaktaşını (= arkadaşını), başının döngünlüğünden (= dönmesinden), yunucu (= yıkanıcı) vb. \nb) Bugüne göre anlam farklılığı içeren kullanımlar: vâsıta (= deyyus), bilet (= pusula, not kâğıdı), kumpaslar (=hayaller) kurarak, kıyaklık (= insafsızlık, gaddarlık), ekşice (= olumsuz) vb. \n c) Mahallî kelimeler: tufakot (=ağa), çellecuk (=çocuk), gumul (= kurabiye), cago (= yağmurluk), kedük (= gocuk), ligago (= Çerkez pastırması), çevaka (= ayakkabı) vb. \n Müsameretname’de –bir kısmı daha önce sözlüklerde yer almamış- çok sayıda ilginç deyim ve az sayıda da atasözü bulunmaktadır. \nBu makalede, Müsameretname’nin yukarıda bir kısmına değinilen zengin ve ilginç söz varlığı konusundaki tespitlerimiz bir sınıflandırma dâhilinde dile getirilmiştir.","PeriodicalId":104140,"journal":{"name":"ASYA STUDIES","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-01-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"ASYA STUDIES","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.31455/asya.1196741","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Emin Nihad Bey (1838-1879) tarafından, 1872-1875 yılları arasında yayımlanan Müsameretname, on iki cüzde tamamlanmış olup yedi uzun hikâyeden meydana gelmektedir. Bu eser, edebiyatımızda, modern (Batı tarzı) Türk hikâyeciliğinin ilk örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir. “Müsameretname” sözcüğü gece sohbetleri, gece hikâyeleri anlamına gelmekte olup eser, uzun kış gecelerinde bir araya gelen kişilerin birbirlerine hikâyeler anlatmalarıyla oluşur. Müsameretname’de ara sıra döneminin klasik Osmanlı Türkçesiyle yazılmış ifadelere rastlanmakla beraber halkın konuşma dilinden de birçok öge de eser içerisinde bulunmaktadır: a) Bugünün ölçünlü dilinde kullanmadığımız Türkçe ve Türkçeleşmiş kelimeler: yoğunuzdu! (= yok artık), deyindi! (= haydi), alındı! (= alın işte), benilledim (< belinledim= irkildim/ürktüm), kuşkutma- (= ürkütmemek), öğür (= alışmış, dost), çemreyerek (= kolları, paçaları sıvayarak), ayaktaşını (= arkadaşını), başının döngünlüğünden (= dönmesinden), yunucu (= yıkanıcı) vb. b) Bugüne göre anlam farklılığı içeren kullanımlar: vâsıta (= deyyus), bilet (= pusula, not kâğıdı), kumpaslar (=hayaller) kurarak, kıyaklık (= insafsızlık, gaddarlık), ekşice (= olumsuz) vb. c) Mahallî kelimeler: tufakot (=ağa), çellecuk (=çocuk), gumul (= kurabiye), cago (= yağmurluk), kedük (= gocuk), ligago (= Çerkez pastırması), çevaka (= ayakkabı) vb. Müsameretname’de –bir kısmı daha önce sözlüklerde yer almamış- çok sayıda ilginç deyim ve az sayıda da atasözü bulunmaktadır. Bu makalede, Müsameretname’nin yukarıda bir kısmına değinilen zengin ve ilginç söz varlığı konusundaki tespitlerimiz bir sınıflandırma dâhilinde dile getirilmiştir.

查看原文本刊更多论文

一些关于musameretname词汇的注释，这是现代土耳其讲故事的第一批产品之一

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

ASYA STUDIES

自引率

0.00%

发文量