Çeltik Ekim Alanlarında Sorun Olan Cyperus difformis L. (Kız Otu)’ in Genetik ve Morfolojik Çeşitliliğinin Belirlenmesi

Abstract

Cyperus difformis L. (Kiz otu) dunya genelinde oldugu celtik uretim alanlarinda sorun olan onemli yabanci ot turlerinden biridir. Turun morfolojik ve genetik cesitliligin saptanmasiyla ulkemizdeki mevcut dayaniklilik olgusuna etkisinin belirlenmesi hedeflenen calisma kapsaminda, celtik ekim alanlarini temsil edecek sekilde 50 populasyon ile calisilmistir. Morfolojik farkliligi saptamak icin 13 farkli parametre incelenmistir. Analiz sonuclari populasyonlar arasinda morfolojik olarak belirgin farkliligi gostermistir. Populasyonlar arasindaki genetik varyasyon 17 oligonukleotid primeri kullanilarak Rasgele Cogaltilmis Polimorfik DNA analiziyle belirlenmistir. Average Linkage kullanilarak olusturulan dendogram bilgilerine gore 0.25’ lik genetik uzaklikta calisilan populasyonlarin iki ana gruba ayrildigi gorulmustur. Yapilan morfolojik ve molekuler analizlerde incelenen populasyonlar arasinda bazi kantitatif karakterler noktasinda farkliliklar tespit edilmistir. Farkli bolgelerde yetisen populasyonlar arasinda morfolojik bakimdan goz ardi edilmeyecek duzeylerde benzerlikler saptanirken, genetik olarak cesitlilik daha yuksek bulunmustur. Bu durum gen tasinmasi noktasinda yuksek bir potansiyeli isaret etmektedir. Saptanan olgunun cografi alanlara adaptasyon, insanlar ve aletler tarafindan tohumlarin bolgeler arasi tasinmasi ve yabanci ot mucadele yontemleri icerisinde ozellikle kullanilan herbisitlere karsi yabanci ot tarafindan gelistirilen dayanikliliktan kaynaklanabilecegi kanisina varilmistir.  Bu baglamda C. difformis tohum hareketinin azaltilmasi, celtik tohumluk trafiginin ve herbisit kullaniminin iyi denetlenmesinin yanisira, kulturel yontemler gibi alan yonetimi uygulamalarina odaklanilmasi gerekmektedir. Bu noktada alinacak onlemlerin entegre mucadele stratejileri acisindan onem arz ettigi unutulmamalidir.