Gıda Güvencesizliğinin Bazı Belirleyicileri (Kantil Regresyon Yöntemi ve Sabit Etki Panel Yönteminin Karşılaştırılması)

Abstract

Gida guvencesizligi son yillarda Birlesmis Milletler ve Dunya Bankasi tarafindan cikarilan raporlarda tartisilmaktadir. Gida guvencesizligi ozellikle gida kitligi yasayan az gelismis ve gelismekte olan ulkeler icin onemli bir meseledir. Literaturde gida guvencesizligi yatay kesit ya da zaman serisi verileri ile farkli yontemler kullanilarak incelenmistir. Yapilan calismalarda daha cok bir ulkeye ya da hane halki seviyesinde bir ulkenin belirli bir bolgesine odaklanildigi gorulmektedir. Bu calismanin amaci gida kitligi yasayan az gelismis ya da gelismekte olan 80 ulkede 2000-2015 yillari arasinda gida guvencesizliginin bazi belirleyicilerini tespit etmektir. Bu amac dogrultusunda Kantil Regresyon Yontemi kullanilmaktadir. Olusturulan modelde bagimli degisken, gida guvencesizligi yerine kullanilan yetersiz beslenme yayginliginin nufus icerisindeki yuzdesi olarak belirlenirken, bagimsiz degiskenler; 2010 sabit fiyatlariyla ABD dolarina gore hesaplanmis kisi basina GSYH, sadece yenilebilir ve besleyici gidalari iceren net gida uretim endeksi, FAO tarafindan belirlenen gida guvencesi gostergeleri icerisinde yer alan gelismis su kaynaklarina erisimin yuzdesi ve gelismis sanitasyon olanaklarina erisim yuzdesi olarak belirlenmistir. Analiz sonuclarina gore kisi basina GSYH, net gida uretim endeksi, gelismis su kaynaklarina ve gelismis sanitasyon olanaklarina erisimin gida guvencesizligi uzerindeki etkisinin farkli kantillerde (τ = 0.25, 0.50, 0.75, 0.95), yani gida guvencesizliginin farkli dilimlerinde degistigi gozlenmistir. Oysa Gaussian sabit etki tahmincileri sadece gida guvencesizligi uzerindeki ortalama etkiyi tahmin edebilmektedir. Incelenen orneklem icin kisi basina GSYH ve net gida uretim endeksi ile gida guvencesizligi arasinda guclu bir iliski bulunmusken, gelismis su kaynaklarina erisimin yuzdesi ve gelismis sanitasyon olanaklarina erisimin yuzdesi ile gida guvencesizligi arasinda daha zayif bir iliski bulunmustur.