Komunikacja z pacjentem z perspektywy hermeneutyczno-orkiestralnej. Rzecz o wciąż słabo rozpoznanej w Polsce medycynie narracyjnej

Abstract

Celem artykułu jest umieszczenie medycyny narracyjnej w ramach hermeneutyki i komunikacji orkiestralnej, przeciwstawianej komunikacji inżynierskiej. Jej model, określany jako schemat wpływu, stworzono dla potrzeb nauk ścisłych w Stanach Zjednoczonych. Wywodzi się on z tradycji badawczej przełomu lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku, powstałej w kręgu inżynierów i uczonych prowadzących badania nad funkcjonowaniem telegrafu, a następnie przeniesionej i upowszechnionej w humanistyce. Autor artykułu przyjmuje tezę, zgodnie z którą doszło do koincydencji szerszego zakresowo modelu wpływu z tak zwanym modelem Flexnera, który w początkach XX wieku zrewolucjonizował edukację amerykańskich lekarzy — przydał medycynie status biomedyczny i ogłosił triumf technologii, a pacjenta sprowadził do pozycji przedmiotu. Mój artykuł sprzeciwia się procesowi technologizowania medycyny kosztem kultury i wskazuje na potrzebę bardziej personalistycznego podejścia do chorego. Drogę do metamorfozy komunikacji na linii lekarz — pacjent otwiera literatura, traktowana w medycynie narracyjnej jako wielkie laboratorium etyczne i komunikacyjne. Pozwala ono nie tylko przebudować relację z pacjentem, ale umożliwia także lekarzowi pogłębioną samorefleksję i poczucie bycia osobą. Zaprezentowany w artykule proces śledczy prowadzi od analizy modelu wpływu, upowszechnianego w Stanach Zjednoczonych metodą przypominającą działalność sekt, po refleksję nad psychoanalizą Freuda przeniesioną do Ameryki, a następnie upowszechnianą, także w sposób sekciarski, i spopularyzowaną po jej „przerobieniu” na modłę przyrodoznawczą.