Zorunlu Göç Sürecinde Sığınmacılar ve Yerel Üniversite Öğrencilerinin İlk Karşılaşma Deneyimleri

Abstract

Zorunlu veya isteğe bağlı olmasına bakılmaksızın göç olgusu, fiziki bir hareketlilik olarak tanımlansa da göçmenler beraberinde kimliklerini ve kültürlerini de taşımaktadırlar. Dolayısıyla bu yönüyle göç olgusu, bir kültür ve kimlik hareketliliğini de ifade etmektedir. Bu sebeple çeşitli nedenlerden dolayı yer değiştirmiş göçmen ve onları misafir eden yerel toplumların ilk karşılaşma anları, bu karşılaşma anlarında yaşamış oldukları deneyimler, devam eden göç sürecinin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu karşılaşmada çeşitli uyum ve çatışma alanları ortaya çıkabilmekte ve bu alanlar zamanla değişim ve dönüşüme uğramaktadır. Göçmen ve yerel toplumların ilk karşılaşma anı gelecek açısından ele alınması gereken önemli bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma, 2011 yılında zorunlu nedenlerden dolayı Türkiye’ye doğru başlayan Suriye kitlesel göçüne, bu göç dalgası sürecinde yaşanan ilk karşılaşma deneyimlerine ve değişen algılara odaklanmaktadır. Bu kapsamda Harran Üniversitesi öğrencileri örnekleminde; sekiz yerel genç öğrenci ve Türkiye’ye zorunlu göç ile göç etmiş sekiz Suriyeli öğrenci ile ilk karşılaşma deneyimleri ve değişen algılar üzerine yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgular Erving Goffman ve Zygmunt Bauman teorileri bağlamında “Karma Temaslar, Gruplaşma, Damga ve Belirsizlik” başlıkları altında ele alınmıştır. Zorunlu göç sürecinin ilk yıllarında hem yerel hem de sığınmacı toplumda herhangi bir gruplaşmanın olmadığı, özellikle yerel toplumda dayanışma ve empatinin hâkim olduğu durumlar saptanmıştır. Fakat süreç içerisinde sığınmacı ve yerel toplumlar arasında çeşitli sıkıntıların yaşandığı; biz ve onlar gruplarının oluşmaya başladığı görülmüştür. Bu durum beraberinde sığınmacı bireylere karşı damgalama pratiklerine sebep olmuştur. Bütün bunlarla beraber her iki toplum arasında karşılıklı olarak doğru zannedilen yanlışların karşılıklı ayrışma ve ötekileştirme süreçlerini hızlandırdığı sonucuna ulaşılmıştır.