Hiszpańskie synestezje. José Val del Omar i Fuego en Castilla

Abstract

Autorka omawia twórczość i sylwetkę artystyczną nieznanego w Polsce hiszpańskiego reżysera kina eksperymentalnego José Val del Omara (1904–1982). We frankistowskiej Hiszpanii był on postacią zapomnianą, dopiero w latach dziewięćdziesiątych doceniono jego wkład nie tylko w rozwój rodzimej sztuki, ale i techniki. W zakresie jego zainteresowań znajdowało się kino, a także inne media audiowizualne; dziś często postrzega się go jako przedstawiciela expanded cinema. Analizowany w tekście obraz Fuego en Castilla – siedemnastominutowy film eksperymentalny z początku lat sześćdziesiątych – potwierdza nowatorstwo sztuki José Val del Omara, uzmysławia jej związek z narodową kulturą oraz tradycją, a także jest świadectwem innowacyjności technicznych wynalazków reżysera – wynalazków, których wykorzystanie jest podporządkowane teoretycznej refleksji, niekiedy ciążących w kierunku poetyckich manifestów. Tym samym twórca ten okazuje się na wskroś hiszpańskim artystą obrazu i słowa, eksperymentatorem i wynalazcą, człowiekiem, dla którego nie istniały granice między mediami, jak i między nadawcą oraz odbiorcą, zmysłami, tekstem a światem.